آرشیو چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۵، شماره ۳۵۱۹
صفحه آخر
۱۶
خارج از قاعده

هیچ پدیده ای تک علتی نیست

دکتر امان الله قرایی مقدم

ناآگاهی ممکن است در زندگی شخصی افراد، تاثیرات بسیار مخربی داشته باشد و باعث ایجاد مشکلات مختلف شود. اما تا زمانی که یک شخص با این ناآگاهی خود دست و پنجه نرم می کند و به واسطه آن به خودش ضربه وارد می کند، می تواند به عنوان یک بحران فردی مورد توجه قرار بگیرد. اما وقتی این ناآگاهی در رابطه با اجتماع باشد و در رابطه با وظایفی که نسبت به دیگران و شهروندان یک جامعه وجود دارد، آن وقت دیگر نمی توانیم بگوییم که «بحران زا» نیست یا مهم نیست و می شود از آن چشم پوشی کرد. چون این ناآگاهی می تواند با فهم اشتباه از یک اتفاق همراه باشد و بعد هم پیدا کردن راه حل هایی اشتباه برای یک بحران و مشکل. ناآگاهی یک کارشناس اجتماعی، نه تنها مشکلات اجتماعی را حل نمی کند که حتی به دلیل اظهارنظرهای اشتباه، برنامه ریزی های اشتباه و تصمیمات اشتباه می تواند به مشکلات دامن بزند. درست مانند این ماجرا که سال های سال است، بعضی از مدیران و کارشناسان اجتماعی، پدیده های اجتماعی را «تک علتی» ارزیابی می کنند و بعد حکم کلی برای آن صادر می کنند. هرچندوقت یک بار با رسیدن یک تکنولوژی تازه، بحران های اجتماعی مثل خشونت، سرقت، اعتیاد، خیانت و.. . را به همه گیر شدن آن نسبت می دهیم و عوامل دیگر اجتماعی را حذف می کنیم. یک روز ویدیو مشکل است و روز دیگر ماهواره و روز بعدی تلگرام و در تمام این موارد، بررسی ها و کارشناسی ها تک علتی است. در حالی که در دنیای جامعه شناسی، هیچ جامعه شناس دانش آموخته و باسوادی پدیده ها را این چنین ارزیابی نمی کند و خوب می داند، چنین کارشناسی ای از اواخر قرن 19 منسوخ شده و از دهه 60 میلادی، تمام جامعه شناسان حرفه ای برای هر پدیده ای، مجموعه ای از عوامل درنظر می گیرند تا دریافت هایی درست و علمی داشته باشند. ارزیابی های تک علتی و هدف قراردادن یک عامل، نمی تواند راه درستی برای حل بحران های اجتماعی باشد و در این نگاه تک بعدی مشکلات نه تنها حل نمی شوند که دایما در حال افزایش هستند و این راه و روش از ناآگاهی می آید و نه تنها توجیه علمی ندارد که از مصایب جامعه ای است که درگیر بحران های اجتماعی است.