آرشیو پنجشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۵، شماره ۲۶۰۳
علم
۱۰

مروری کلی بر رشته جراحی دهان، فک و صورت

رشته ای با پیچیدگی های بسیار و روزافزون

محمد بیات ( رئیس هیات مدیره انجمن جراحان فک و صورت ایران)

پس از جنگ جهانی دوم و سرعت گرفتن صنعتی شدن زندگی انسان و هم زمان با گسترش علم پزشکی و تولد پی درپی رشته های مختلف، نیاز به ایجاد رشته ای که جراحی های دهان را پوشش بدهد، به شدت احساس می شد. بنابراین ابتدا در اروپا و سپس در آمریکا رشته جراحی دهان شکل گرفت و گسترش یافت. بعدها نام این رشته به جراحی دهان، فک و صورت تغییر یافت. شاخصه اصلی این رشته، منشعب از رشته دندان پزشکی است و جزء تخصص های آن محسوب می شود. اگرچه پزشکان زیادی نیز در این راه فعال بوده اند، اما این رشته، همیشه در قالب رشته دندان پزشکی بوده است (ازجمله این افراد مرحوم دکتر «حسین مهدوی» است). در رشته جراحی دهان، فک و صورت نیز (مانند رشته های دیگر پزشکی) در ابتدا همپوشانی های بسیاری با رشته های هم جوار (مانند جراحی پلاستیک، گوش، گلو و بینی) وجود داشت، اما کم کم و با قوام گرفتن آن، خود به رشته ای فاخر و ارزشمند تبدیل شد. امروزه در بسیاری از کشورها به صورت اجباری یا اختیاری برای پرداختن به این رشته باید هر دو دکترای پزشکی و دندان پزشکی را دارا بود که نشان از پیچیدگی روزافزون آن دارد. همچنین فلوشیپ ها و فوق تخصص های این رشته در داخل و خارج بنیان گذاشته شده و حتی بیمارستان های اختصاصی بزرگی نیز تنها با هدف این جراحی ها تاسیس شده اند. حیطه فعالیت این رشته به اختصار عبارت است از: جراحی های سرپایی دهان مانند دندان عقل و کنترل عفونت های مزمن دندانی و اقدامات تشخیصی، نصب ایمپلنت های دندانی که انواع پیچیده آن فقط توسط جراح فک انجام می شود، درمان عفونت ها و آبسه های حاد، تشخیص و درمان انواع شکستگی های ناحیه فک و صورت، تشخیص و درمان انواع تومورهای خوش خیم و بدخیم ناحیه فک و صورت، تشخیص و درمان ناهنجاری های مادرزادی فک و صورت مانند شکاف لب و کام، بازسازی نسوج ازدست رفته در اثر حوادث یا تومورها، جراحی های ارتوگناتیک یا اصلاح ناهنجاری های رشدی تکاملی مثل جلو یا عقب بودن فک یا انحراف و رشد غیرطبیعی، انواع جراحی های زیبایی فک و صورت، جراحی های میکروسکوپی، جراحی های به کمک کامپیوتر، جراحی های آندوسکوپیک، جراحی های رباتیک، جراحی های اختصاصی کودکان و درنهایت جراحی هایی که جراح فک به عنوان عضوی از تیم جراحی عمل می کند.