آیت الله هاشمی رفسنجانی یک شخصیت برجسته تاریخی و مردمی بود. او هوش سرشار و تیز بینی کم نظیری داشت. او به رغم تحصیلات حوزوی اعداد و ارقام را به خوبی می فهمید و لمس می کرد. آقای هاشمی ذهنی پیچیده، جامع نگر و دوراندیش داشت. بر اساس همین ذهن جامع نگر و پیچیده و درک کمیات و ارقام، تحلیل های او از مسائل اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی که در سخنرانی های او هم ظاهر می شد جذاب و گیرا بود. خطبه های او که شاید از نظر جمله بندی و ادبیات ویژگی ممتازی نداشت، اما تحلیلی و عمیق بود. ایشان در بازدیدها یا شنیدن گزارش ها به سرعت روی نکات منطقی و شاخص های حساس و مهم انگشت می گذاشت و غالبا دقت نظر او تحیر و تحسین کارشناسان را برمی انگیخت.