«دو اصل مفهوم ماهیت انسان و چگونگی کارکردش مانع از ایجاد یک علم کلاسیک شد» میشل فوکو- نظم امور

پساساختارگرایی نیازمند نظریه های بنیادین نیست چون مبناگرایی در این روش جایی ندارد. پایه های نخست آن در دهه بیست شکل می گیرد و بسرعت گسترش می یابد. اکنون پساساختار دغدغه ای است که نظام مندی های عقلانی را با روش های خود محک می زند. تردیدها به اضطرابی از نوع دکارتی بدل شده و شیوه نوین اندیشه در دسترس مخاطب است.

مایکل. ای پیترز و نیکلاس. سی. بوربولس در کتاب «پساساختارگرایی و خوانش گفتمان ها» به تشریح سوژه های مورد نظر می پردازند. رمضان برخورداری با ترجمه این کتاب، گزاره های آنان را به پیکره زبان فارسی منتقل کرده است. این کتاب به همت نشر گام نو روانه بازار شده است.

موضوعات پسامدرن هنوز در کشور ما ناآزموده باقی مانده اند. بنابرین انتقال مفاهیم از کشور مبدا می بایست با دقت نظر انجام شود. ویرایش کتاب باعث شده تا مخاطب به خوانش دقیق تری از عبارات برسد، چرا که گزاره ها و اصطلاحات پساساختارگرایی سنگین اند. اگر مخاطب برداشت های متفاوت و مجهول از جملات بسیط و مرکب داشته باشد ممکن است متن اصلی یا ترجمه را نارسا بداند.

حسن کریم زاده نیز با برداشتی آزاد از نقاشی «رنه مگریت» معنا رسانی و معادل سازی های تصویری برای متن کتاب را با طراحی جلد به عهده گرفته است. باید گفت تعویق مفاهیم، فاصله گذاری بین ذهن مخاطب و متن کتاب، ناسازگاری و اضطراب از نوع مدرن در طرح روی جلد نهفته است. مترجم در راستای اندیشه پیترز توانسته است دال ها و گزاره ها را به بدون نقص به مخاطب برساند و این نشان دهنده همسویی نظام فکری ایشان با پیترز بوده است. فهم کاملی از گزاره های فلسفی نویسنده داشتن یکی از حلقه های مفقوده در امر ترجمه است. چنان که مایکل پیترز در مقدمه خود صفحه 11با صراحت می گوید «مدعی هستیم که پیکره ای از آثار در اندیشه فوکو، لیوتار و دریدا وجود دارد که معطوف به تعلیم و تربیت است. بسیار شادمانم که این کتاب به فارسی برگردانده شد. بابت ترجمه کتاب به فارسی صمیمانه سپاسگزار رمضان برخورداری از دانشگاه خوارزمی هستیم. مایکل پیترز-29 مارچ 2017» عملگرایی و تعلیم و تربیت از موضوعات مطروحه در کتاب است و به صورت کاربردی عنوان شده اند. بوربولس و پیترز به مبانی فلسفی و روش های پژوهش در عرصه تعلیم و تربیت می پردازند. همان طور که در ابتدای کتاب می خوانیم ای. پیترز بازنشسته دانشگاه ایلینویز و استاد روش و پژوهش در دانشکده تعلیم و تربیت در دانشگاه وایکاتواست.

آثار گسترده ای درباره پساساختار گرایی و تعلیم و تربیت دارد. کتاب پساساختارگرایی، سیاست و تعلیم و تربیت از جمله آنهاست که اخیرا به چاپ رسیده است. نیکلاس بوربولس نیز استاد مطالعات سیاستگذاری تربیتی در دانشگاه ایلینویزاست. او ویراستار مجله نظریه تربیتی، مولف کتاب گفت و گو در تدریس، ویراستار کتاب تدریس و دشواری های آن است. در فصل نخست این کتاب مدرنیسم و پست مدرنیسم، ساختارگرایی و پساساختارگرایی، ظهور، شباهت ها، ابداعات نظری و تمایزها بررسی می شوند. اما در فصل دوم اهداف پژوهشی و تربیتی مورد بازبینی قرار می گیرند. مفاهیمی مانند رقیب علوم اجتماعی، فوکو و تاریخ علوم انسانی، به سوی فلسفه علوم سیاسی و نقد فناوری های سرمایه دارانه از منظر لیوتار دغدغه نویسنده در فصل دوم بوده است. فصل بعد مربوط به پژوهش تربیتی و روش شناسی در اقلیم نگاه فوکو، باستان شناسی و تبارشناسی اش است. در فصل آخر شیوه های مدرن خوانش ارائه می شود. مارکس، فریره، هنری ژیرو، پاتی لاتر و استفن بال از جمله کسان هستند که در رابطه با اندیشه پساساختارگرایی، تعلیم و تربیت، انتقاد، فمینیسم و خطوط مشی نظریاتی ارائه داده اند. پساساختارگرایی چون برضد مبنا حرکت می کند صورت بندی انتقادی را در خود پرورانده است. بنابراین تحلیل متن، بازبینی نظریات جدید، افشای الگوها و زبان محوری را در بطن خود دارد و ریشه های آن در جنبش فرمالیسم است. البته فوکو آن را از جنبش فرمالیسم و پدیدارشناسی جدا می داند.

فوکو طی گفت و گویی تحت عنوان «پساساختارگرایی ابداعی فرانسوی نبود» به آنالیز مسائل مطروحه پساساختار و گرایش به آن می پردازد. «فوکو حقیقت را محصول رژیم های گفتمانی یا ژانرها در نظر می گیرد، هر گفتمان، پیکره تقلیل ناپذیری از قواعد برای ایجاد جملات یا گزاره های شکل یافته است ص50» اگر به شیوه های خوانش جدید روی بیاوریم متوجه می شویم پساساختارگرایی یعنی آزادی جدید اندیشه. آزادی در عمل و تفسیر، ارمغان این دستگاه فکری است. پس ازنظریه مرگ خدا توسط نیچه بنیادها در غرب فرو ریختند. فقدان خدا و تمام خدایان، فصلی جدید را به بشر صنعتی شده نشان داد. نا استواری، بی گرانگی در توشه پساساختار است. اکنون خلاقیت جایگزین نظام مندی های اخلاق بنیادین در غرب شده است. زبان شناسی و نشانه شناسی با رویکردهای پدیدار شناختی باعث شدند که حوزه ادراکی آن مورد تاکید قرار گیرد. این میراث عظیم فکری وارث ساختار و فرهنگ و تاریخ است. اما به ابداع و امتداد تجربه گرایی

صحه می گذارد. در پایان باید گفت ارتباط ساختار گرایی به پدیدار شناسی در کتاب «درآمدی بر اندیشه های مرلوپنتی» تشریح شده است. کتاب فوق نیز با ترجمه روان آقای رمضان برخورداری در سال 1389 به کوشش نشر گام نو به چاپ رسیده است.