بزرگ علوی، به همراه صادق هدایت، یکی از پایه گذاران داستان‎نویسی معاصر است. او از معدود نویسندگان ایرانی به‎شمار می‎رود که آثارش به زبان های مهم غربی ترجمه شده و شهرت جهانی یافته است. علوی مبدع یا برجسته‎ساز گرایش های ادبیات زندان (حبسیات جدید) و ادبیات مهاجرت در داستان نویسی زبان فارسی است.

در عرصه نقد ادبی ایران، علوی به عنوان مشهورترین نویسنده چپگرای ایران، همیشه موضوع بحث و جدل بوده است؛ برایش دل سوزانده اند یا بر او خرده گرفته اند که هنر خود را به نفع تبلیغات حزبی فروکاسته است. واقعیت این است که او دچار دوگانگی عمیقی است: از سویی در مقاله‎هایی که در دهه 1320- 1330 نوشته، پیرو رئالیسم