آرشیو سه‌شنبه ۲۴ بهمن ۱۳۹۶، شماره ۶۷۱۷
صفحه آخر
۲۴
عکس نوشت

پنجاه و یک سال از مرگ فروغ فرخزاد گذشت

آوای زن ایرانی عصر نو

کامیار عابدی (منتقد و پژوهشگر ادبی)

هنگامی که از زیست ادبی فروغ فرخزاد سخن می گوییم، به زحمت می توانیم آن را در یک دهه و نیم بازشناسی کنیم. او حدود نیمه نخست این زیست ادبی را به بیان احساس فردی اش در چارچوب نوسنت گرایی رایج در دهه های آغازین سده بیستم میلادی پرداخت. باوجود آنکه جوان و در واقع نوجوان بود، در این چارچوب با چنان تسلطی به شعرگویی مشغول بود که موجب تحسین و رشک شاعران نوسنت گرای یکی-دو نسل قبل از خود می شد. اما فرخزاد در این مرحله متوقف نشد. او با جهش هایی که می توان با اطمینان نبوغ آسا دانست، از خانه نوسنت گرایی به قلمرو نوگرایی ادبی رخت برکشید. بیان ظریف، ابهام لطیف و کلام تاثیرگذار او به تلفیقی میان رمانتیسیم و مدرنیسم انجامید. موسیقی شعرش در این دوره یکی از پرتلالوترین اشکال آن در شعر جدید فارسی است. او با چابکی شگفت آوری مرز سنگین شعر و نثر را با کلام آرام و روحی زنانه سبکبال کرد. با گریختن از وزن در معنای عروضی دقیق، آن را به پیوندهای درونی واژه ها و ترکیب سازی ها هدایت کرد. شعرش با فاصله گرفتن از سنت در معنای متصلب و متصنع آن، به آوای زن ایرانی عصر نو تبدیل شد. اما در نگاهی کلی تر، شعر او توانایی و ناتوانی انسان ایرانی این عصر را نیز به صورتی توامان در خود بازتاب می دهد: «به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد / به جویبار که در من جاری بود / به ابرها که فکرهای طویلم بودند / به رشد دردناک سپیدارهای باغ که با من / از فصل های خشک گذر می کردند/ به دسته های کلاغان / که عطر مزرعه های شبانه را / برای من به هدیه می آوردند» از حدود سال 1300 ش با انتشار منظومه «رنگ پریده» نیما یوشیج سنت انتشار دفترهای شعر درایران به وجود آمد.از آن سال تا کنون، یعنی حدود یک صدسال، کمتر دفتری از شاعران نوگرا مانند «تولدی دیگر»(چ1، مروارید، 1342، 161ص) شاید به استثنای «حجم سبز» سهراب سپهری(چ1، روزن، 1346، 90 ص) منتشر شده است که این همه شعرهای خیره کننده را در یک دفتر و در یک دوره زمانی در خود گردآورده باشد.فروغ فرخزاد در هنگام انتشار این دفترفقط 29 سال و سه سال بعد، هنگام درگذشت در یک تصادف رانندگی فقط 32 سال داشت.