فی الکافی، عن الثمالی، قال:... والله ان لکم مما فیها علیها لدلیلا و تنبیها و مثلاتها و تلاعبها باهلها من تصریف ایامها و تغیر انقلابها[1]

به خدا سوگند که در خود این دنیا چیزهائی است که شما را به بی اعتباری آن راهنمائی کرده و آگاه می سازد، از گردش روزهای آن وتغییر یافتن دگرگونی های آن.

***

دنبالۀ بیان شریف امام سجاد (ع) و آن مکتوبی که ابی حمزۀ ثمالی از ایشان نقل می کند. حضرت سوگند می خورند که از خود حوادث دنیا می توانید بر ضد دنیا ادعانامه صادر کنید!

آنچه در حوادث دنیا مشاهده می کنید، از میان آنها می توانید دلائلی را علیه دنیا پیدا کنید. دگرگونی روزها؛ یوم لک و یوم علیک. دگرگونی هایی در دنیا مشاهده می کنید، از بیماری و صحت، ذلت و عزت، فقر و غنا، اینها تغییرات دنیاست، پس نمی شود به آن اطمینان کرد.

از جملۀ آن چیزهایی که در دنیا هست، مثلات دنیاست. مثلات جمع مثله است، به معنای حوادث تلخ و بلایا و مشکلاتی که اتفاق افتاده است و از آنها مطلع می شوید [و قد خلت من قبلهم المثلات][2]حوادثی که اتفاق افتاده، مایۀ عبرت و تجربه است.

امیرالمومنین در خطبۀ نهج البلاغه می فرماید: ان من صرحت له العبر عما بین یدیه من المثلات حجزته التقوی عن تقحم الشبهات، هر که عبرت بگیرد، مثلات و حوادث گوناگونی را که اتفاق افتاده ببیند، تقوا و خودنگهداری و هوشیاری موجب می شود که در جاهای شبهه ناک پا نگذارد تا دچار آن حوادث نشود. اینها همه اش درس است.

بی اعتمادی به حوادث دنیا، به پیشامدهای دنیا به دلیل خود آنچه در دنیا اتفاق افتاده است. حضرت می خواهد غرور را در ما از بین ببرد، می خواهد رکون الی الدنیا را در ما از بین ببرد. عرض کردیم مثل چکشی که فیل بان دست گرفته، مرتب بر سر فیل می کوبد تا او را از تعرض و تجاوز حفظ کند. این فیل مستی که در درون ماست، احتیاج به این چکش دائمی دارد.

*شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 8/2/92 به نقل از مشرق

______________

[1] - الشافی، ص 845

[2] - رعد، آیه 6