شاخص های کارآمدی یک نظام سیاسی و حکومتی کدام است و چگونه می توان کارآمدی آن را ارزیابی کرد؟

یکی از بزرگ ترین چالش های نظام جمهوری اسلامی از بدو شکل گیری و پیروزی آن تاکنون، چالش کارآمدی نظام در ارتباط با رقیب و دشمن خود یعنی نظام لیبرال دموکراسی است. مردم سالاری دینی الگویی جدید در نظام دو قطبی حاکم بر جهان بود که نه الگوی غرب را پذیرفته بود و نه الگوی شرق را با پیروزی معجزه آسای انقلاب اسلامی عمود خیمه نظام کمونیستی و سوسیالیستی شرق فروریخت و مشخص شد که دین نه تنها افیون توده ها نیست بلکه می تواند موج خروشانی را علیه ظلم و استبداد و استثمار و استعمار به وجود آورد. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تنها رقیب در صحنه نظام لیبرال دمکراسی غرب باقی ماند که عمود خیمه آن به شدت متزلزل شده است، زیرا دین و آموزه های وحیانی از ساحت فردی به ساحت اجتماعی و حکومتی آمد، و ادعای آنان که دین در عرصه سیاسی و حکومتی ناکارآمد است و نباید وارد عرصه سیاست و حکومت شود را به شدت مخدوش کرده بنابراین کارآمدی دین و مردم سالاری دینی به حول وقو ه الهی عمود خیمه نظام لیبرال دمکراسی را فرو خواهد ریخت. به طور کلی کارآمدی معطوف به بقا و پایداری نظام های سیاسی و حکومتی است، که ان شاءا... نظام جمهوری اسلامی با اثبات کارآمدی خود، زمینه ساز ظهور منجی عالم بشریت امام زمان (عج) و سرنگونی نظام های غیرالهی خواهد گردید.

کارآمدی از نظر لغوی به معنای «مفید بودن»، «خدمت کردن»، «به کارآمدن» درخور بودن آمده است. (لغت نامه دهخدا، ماده کارآمد) اما از نظر اصطلاحی آنچه بیشتر کاربرد دارد، اصلاحاتی نظیر اثربخشی و کارآیی است که در علوم فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، مدیریت، علوم سیاسی و رشته های وابسته مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین کارآمدی مفهومی است که محورهای زیر را دربردارد:

1- معطوف به حفظ موجودیت و استحکام یافتگی عوامل است و در نتیجه پایداری آنها را تضمین می کند.

2- معطوف به تحقق اهداف از پیش تعیین شده برای عوامل است.

3- به توانایی عوامل درانطباق با شرایط جدید و در نتیجه آن، وظایف جدید مربوط است.

4- به توانایی و موفقیت عوامل در تحقق انتظارات از آنها مرتبط است. زیرا کارآمدی علاوه برآنکه، مقوله عینی و ابزاری است، در عین حال تا حدی مقوله ذهنی و هنجاری نیز می باشد.

5- تحصیل رضایت شهروندان و دیگر کسانی را که انتظارشان متوجه سیستم است و سیستم موظف به برآوردن آنها است.

کارآمدی هر نظام سیاسی و حکومتی در چهار سطح و لایه سنجیده می شود! 1- ایده ها، آرمان ها و باورها 2- ساختارها و قوانین و مقررات 3- کارگزاران و مجریان 4- رفتارها و تاثیرات

1- کارآمدی ایده ها، آرمان ها و باورها

هرنظام سیاسی و حکومتی مبتنی بر یک سلسله بنیان های نظری است که در حکم علت پیدایش یا اندیشه بنیادین تاسیس دولت ها به شمار می روند و ریشه در باورها، ارزش های بنیادین، آرمان ها، منافع، ایدئولوژی و فرهنگ سیاسی و... آن دارد. به طور مشخص بعد آرمانی و باورها شامل مجموعه ایده ها و اندیشه های حاکمیت، تئوری ها و سازوکارهای نظری اداره جامعه توسط نظام حاکم است. که با تعابیر مختلفی همچون «ایدئولوژی»، «قواعد و نظریات تشکیل دهنده حاکمیت»، و حتی «هویت ملی» از آن تعبیر شده است. بنابراین بنیان های نظری و تئوریک می توانند مبنای شکل گیری و تاسیس دولت ها قرار گیرند که ایده ها، آرمان ها و باورهای حاکمیت عمل سیاسی دولت را به نوعی تعیین و هدایت می کند و به آن الهام می بخشد. بر این اساس مهم ترین ضابطه ها و شاخص های کارآمدی نظام های سیاسی و حکومتی در سطح آرمان ها و باورها عبارتند از: الف) معضل گشایی ب) بن بست شکنی ج) افق گشایی

ادامه دارد