آرشیو سه‌شنبه ۲۴ بهمن ۱۳۹۶، شماره ۴۰۲۶
جامعه
۱۳

گردش غیر شفاف اطلاعات

دکتر اصغر مهاجری ( جامعه شناس)

فرهنگ جامعه ایرانی از جنس فرهنگ های تاب آور و مقاوم نیست. افرادی که در چنین فرهنگ هایی رشد می کنند و جامعه پذیر می شوند، افرادی با خودکارآمدی پایین تر و آستانه های تحمل کمتر هستند و می خواهند در هر امری زود به نتیجه برسند. این امر در تمام عرصه ها از جمله در عرصه های اقتصادی مشهود است. فرهنگ ما را اینگونه تربیت می کند که بخواهیم ره صدساله را یک شبه بپیماییم. آستانه تحمل پایین، عدم بردباری، عدم به کار گیری تعقل و تدبر و نداشتن فرهنگ مقاومتی و دفاعی است. نکته دوم که در این امر تاثیرگذار است، احساس نا امنی است. ما نمی توانیم بلندمدت فکر کنیم یا اعتماد کنیم به همین دلیل است که نگرانی های ناشی از ناامنی همواره همراه ما است. در درجه سوم باید گفت جامعه ایرانی یک جامعه احساسی است. دلیل چهارم مربوط به گردش اطلاعات در جامعه است. پنهان کردن داده ها و اطلاعات و سوار شدن بر رانت اطلاعاتی، عدم آگاهی و شفاف نبودن جریان اطلاعات باعث می شود افراد به فعالیت های غیر رسمی بیشتر اعتماد کنند. اگر این گردش اطلاعات شفاف بود، افراد می توانستند تصمیم های مدبرانه و عاقلانه ای در حوزه های مالی داشته باشند. آخرین موردی که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد این است که در فرهنگ ما آینده پژوهی و آینده نگری کمتر وجود دارد. ما در آنها (لحظه) زندگی می کنیم. تمامی این دلایل دست به دست هم می دهد تا ما امروز با پدیده ای مواجه باشیم که در آن افراد به هر قیمتی به دنبال راحت ترین راه برای افزایش سرمایه شان هستند.