آرشیو چهارشنبه ۵ اردیبهشت ۱۳۹۷، شماره ۵۰۹۱
دانش
۷
دانش فضایی

اینسایت؛ در جست و جوی اسرار درونی مریخ

محمدرضا رضایی

اگر همه چیز بخوبی پیش برود، 15 اردیبهشت امسال مریخ نشین جدید ناسا موسوم به «اینسایت» به سمت سیاره سرخ پرتاب خواهد شد. این مریخ نشین قرار بود فروردین 1395 ماموریتش را آغاز کند؛ اما در هفته های پایانی آماده سازی، مهندسان متوجه شدند یکی از ابزارهای علمی آن مشکل پیدا کرده و عملا امکان پرتاب آن به مریخ وجود ندارد. از این رو پرتاب آن دو سال به تعویق افتاد.

نام اینسایت (Insight) سرواژه سرواژه عبارتی به معنی «اکتشاف داخلی با استفاده از تحقیقات سنجش لرزه ای و انتقال حرارت» است و این کاوشگر قرار است طی ماموریتی دو ساله در مریخ، اطلاعات کاملی از ساختار درونی آن به زمین مخابره کند. ماموریت بیشتر کاوشگرهایی که تاکنون به مریخ پرتاب شده اند، بررسی جو و ساختار سطحی این سیاره بوده است؛ این نخستین بار است که اطلاعاتی از درون مریخ به دست خواهیم آورد: این که ابعاد هسته مریخ دقیقا چقدر است و چه ویژگی هایی دارد؟ آیا در گذشته این سیاره فعالیت های زمین شناسی شاخصی همچون زلزله داشته یا خیر و چه بلایی سر میدان مغناطیسی احتمالی این سیاره آمده است؟

یافتن پاسخ این پرسش ها به دانشمندان کمک می کند تا با مقایسه اطلاعاتی که از سایر سیارات سنگی (عطارد، زهره و زمین) دارند، به درک بهتری از چگونگی شکل گیری این سیاره ها برسند.

اینسایت قرار است اواخر پاییز امسال در منطقه ای نزدیک به خط استوای مریخ با نام «الیزیوم» فرود بیاید. این منطقه دشتی صاف و هموار بوده و خیال دانشمندان راحت است که کاوشگر هنگام فرود درون دره یا سطح شیبدار خاصی نمی افتد. از طرفی نزدیکی به خط استوا باعث می شود صفحات خورشیدی مریخ نشین اینسایت که وظیفه تامین نیروی الکتریکی کاوشگر را به عهده دارند، نور بیشتری دریافت کنند.

کاوشگر اینسایت به لرزه نگاری پیشرفته مجهز است. این لرزه نگار قادر است لرزش خفیفی را که برخورد یک شهاب سنگ به سطح مریخ ایجاد می کند، تشخیص داده و به کمک آن به کاوش ساختار درونی سیاره بپردازد. همچنین این کاوشگر یک بازوی رباتیک دارد که برای قراردادن برخی ابزارها از جمله یک وسیله اندازه گیری جریان حرارتی در عمق 5/4 متری سطح سیاره است.

مریخ نشین اینسایت حدود 360 کیلوگرم جرم دارد. ابعاد آن اندکی از یک خودروی سمند بزرگ تر است و طی حدود هفت سال با بودجه 830 میلیون دلار (معادل حدود 3486 میلیارد تومان) ساخته شده است.