آرشیو شنبه ۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، شماره ۴۰۷۵
جلد دوم
۷
یادداشت

نجات دریاچه نیازمند اقتدار سیاسی و گفت و گو

رویا اخلاص پور (پژوهشگر آب)

برای بررسی موفقیت طرح نجات دریاچه ارومیه ابتدا باید ببینیم که آیا اقتدار سیاسی لازم برای این طرح وجود دارد یا نه؟ آیا دایره قدرت می خواهد در این باره اجماع شکل بگیرد یا با این مساله صرفا در سطح یک «پروژه» برخورد می کند. اصول حکمرانی آب به ما می گوید در شرایطی که ذی نفعان آب شمارشان زیاد است و میان آنها اختلاف نظر وجود دارد: فقدان اقتدار سیاسی موجب می شود شما نتوانید فضای عمومی را به سمت شکل گیری اجماع پیش ببرید. پس در گام نخست باید در سطوح بالای تصمیم گیری مانند مجلس، دولت و قوه قضاییه این اجماع شکل بگیرد و همه آنها متوجه باشند که اگر دریاچه ارومیه به عنوان یک زیستگاه مهم از دست برود چه تبعات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی در پی خواهد داشت. وقتی این اجماع در سطح بالای تصمیم گیری شکل بگیرد آن وقت به پشتوانه این اقتدار سیاسی می توان اقدامات بعدی را ساماندهی کرد.

گام مهم دیگری که باید در چنین طرحی به آن توجه شود: لزوم گفت وگوی اجتماعی فراگیر با ذی نفعان است. الان خوشبختانه در کلام همه به این جمع بندی رسیده اند که ما چاره ای نداریم به جز اینکه با همه ذی نفعان گفت وگو کنیم و منافع هر گروه را بشناسیم و راه حل های جایگزین پیدا کنیم. اما سیاستگذاران باید به این نکته توجه داشته باشند در مرحله عمل نمی توان از همان ابزارهای گذشته استفاده کرد. اگر ابزارها و شیوه های گذشته مفید بودند زاینده رود و جازموریان و ارومیه را از دست نمی دادیم. گفت وگو با جامعه محلی نیازمند شناخت عمیق نیازها و وی‍ژگی های هر منطقه است. باید پرسید چقدر برای جامعه محلی و همنوایی شان تلاش شده؟ در این باره اطلاعات دقیق منتشر نشده اما معمولا کارها به چند پروژه کوچک که با جامعه محلی ارتباط برقرار نمی کنند: خلاصه می شود. اگر می خواهیم برای نجات دریاچه موفق شویم باید در یک نظام یکپارچه، شفاف و با نگاه مثبت با یکدیگر گفت وگو کنیم و به کمک هم راه حل ها را پیدا کنیم.