شهید مطهری از آنجایی که در حوزه محضر علما و اساتید بزرگی مانند آیت الله بروجردی، امام خمینی، علامه طباطبایی و... را درک کردند دارای موقعیت ممتاز و قابل ملاحظه ای بودند.

اما از آنجایی که یکی از مهم ترین فعالیت های فکری ایشان ناظر به مسائل فلسفی بود در حوزه علمیه ای که بر پایه فقه غیر پویا قرار داشت اندیشه های شهید مطهری خیلی نمی توانست مورد اقبال وسیع حوزویان قرار بگیرد. اساسا حوزه فقه محور با روحانیانی که در فلسفه هم، دستی داشتند و درسی می دادند و تالیفاتی داشتند چندان سر سازگاری نداشت. چنانچه در مورد مرحوم علامه طباطبایی هم این مساله را شاهد بودیم که در میان بسیاری از چهره های روحانی و مراجع تقلید وقت ایشان به چهره ای منزوی تبدیل شده بودند. هرچند بسیاری از بزرگان همان حوزه معتقد بودند که اگر مرحوم طباطبایی به جای رفتن به دنبال تحصیل و تدریس فلسفه و تفسیر در حوزه های علمیه می ماند و به فقه می پرداخت، می توانست به جایگاه بسیار بالاتر از فقهای هم عصر خود برسد. این مساله بی تردید می تواند در مورد شهید مطهری هم صادق باشد. در واقع اگر ایشان هم به جای فعالیت های فلسفی و دانشگاهی به همان شکل سنتی به مباحث حوزوی و فقهی می پرداختند جایگاه شان هیچ کمتر از مراجع هم دوره خودشان نبود. اما از امتیازات شهید مطهری نوآوری های ایشان بود که البته در برخی جریان های حوزه با مقاومت هایی نیز روبه رو می شد. چنانچه می دانیم در سال های اول دهه شصت انتشار کتاب «مبانی اقتصاد اسلامی» ایشان متوقف شد: کتابی که البته با رویکرد سنتی و فقه غیر پویای حوزه همخوانی نداشت. برای همین با عزم آیت الله آذری قمی، مدت ها این کتاب خاک خورد تا اینکه نهایتا در سال های بعد منتشر و توزیع شد.

به هر حال ایشان در مورد مسائل اقتصادی، فرهنگی و دینی آرای خاص خودشان را داشتند که تحمل آن برای بخش سنتی حوزه های علمیه خیلی آسان نبود. در واقع رویکرد شهید مطهری به مباحث دینی، عقل (عقل فلسفی)گرایانه بود و به جهت مسائلی که به اختصار اشاره شد متاسفانه خیلی نتوانست در گفتمان سازی های درون حوزه موفقیت بالایی کسب کند. البته با تحولات بزرگ سیاسی و پیروزی انقلاب اسلامی ایشان در نهایت جای خود را هم در میان جامعه و هم در میان حوزویان باز کرد و به یکی از اصلی ترین شخصیت های برجسته انقلاب تبدیل شد.

نوع نگاه منحصر به فرد ایشان را در همان ماه های پیروزی انقلاب اسلامی نیز می توان مشاهده کرد. آنچه در پایان می خواهم به آن اشاره ای داشته باشم اینکه به نظر می رسد خیلی از مسائلی که در طول چهار دهه گذشته ما در کشور با آن درگیر بوده ایم در صورت حضور شخصیتی مانند شهید مطهری می توانست با هزینه کمتری حل و فصل شود یا در مواردی اساسا به وجود نیاید.