تاملی بر نکات قرآنی - 8
رحمت الهی
(ای پیامبر) اگر کسانی که به آیات ما باور دارند نزد تو می آیند. بگو: سلام بر شما که خدایتان (در حق شما) رحمت را بر خود مقرر داشته است، هر که از شما به نادانی مرتکب عمل زشتی شود، آنگاه که توبه کند و در جهت اصلاح (خود) اقدام کند.(بداند که) خدا آمرزنده ای مهربان است. / آیه 54 سوره انعام
الف- در قرآن کلمه «الرحمن» 157 مرتبه و کلمات الرحیم و رحمه و رحیما در مجموع 165مرتبه تکرار شده اند که در همه موارد به عنوان صفت خدا آورده شده است و در 4 مورد هم از خداوند به عنوان «ارحم الراحمین»؛ و در یک مورد دیگر «خیر الراحمین» یاد شده است.
ب- ما معمولا با معیارهای انسانی و ضعف های خود به رحمت خدا نگاه می کنیم و به همین علت برای آن سقفی قائل هستیم و آن را نوعی بده بستان تلقی می کنیم.
خداوند در آیه 100 سوره اسرا می فرماید: بگو: اگر شما مالک گنجینه های رحمت پروردگارم بودید، باز هم از بیم خرج کردن قطعا خسیس می بودید، (زیرا) انسان همواره بخیل است.
ج - خداوند درآیات قرآن بارها از دوستی و بخشش خود نسبت به بندگانش یاد نموده است و بر رحمت خود به بندگانش به حدی تاکید فرموده که افراد ناامید به رحمت خود را گمراه و کافر محسوب نموده است مانند:
گفت: چه کسی جز گمراهان از رحمت پروردگارش نومید می شود؟ / آیه 56سوره حجر
د- رحمت خدا در ادبیات فارسی جایگاهی خاص دارد مثلا:
حافظ اعتقادی راسخ دارد که سر عارفان را با خدا دانسته است و به کنایه می گوید:
سر خدا که عارف سالک به کس نگفت
در حیرتم که باده فروش از کجا شنید؟
اما واقعا سر خدا در اندیشه حافظ چیست؟
حافظ چنان به لطف و رحمت الهی امیدوار است که یقین دارد خداوند تمام گناهان را می آمرزد.
خداوند در آیه 53 سوره زمر می فرماید: بگو: ای بندگان من که بر خویشتن زیاده روی روا داشته اید از رحمت خدا نومید مشوید. در حقیقت، خدا همه گناهان را می آمرزد، که او خود آمرزنده مهربان است.