واژه «عید» هم در استعمال و کاربرد عرفی آن و هم در نگاه اولیای بزرگ الهی تداعی کننده مسرت و ابتهاج و شادمانی است و بدون شک در مورد عید فطر نیز این خصیصه وجود دارد. اما همان گونه که اهل حکمت و اندیشه و نیز اهل معرفت و شهود در جای خود بیان داشته اند سطح خوشحالی و شادمانی به میزان درجه ای که انسان شادمان در آن قرار دارد متفاوت است. برخی درحد توهم و تخیل هستند لذا شادمانی آنان نیز درهمان حد است و دسته ای درحد تعقل هستند لذا شادمانی آنان نیزعقلانی است. اما زمره ای دیگر هستند که اهل شهود و مشاهدات قلبی و علوم حضوری اند و سرور و ابتهاج و عید آنان نیز باید در آن مرحله و منزلت ارزیابی شود.