کتاب درباره نظام دانش، نوشته ابراهیم توفیق، دانش آموخته جامعه شناسی در آلمان، شامل ده گفتار درباره علوم اجتماعی و جامعه شناسی ایرانی است. این گفتارها عبارتند از: جامعه دوران گذار و گفتمان پسااستعماری-تاملی در بحران علوم اجتماعی در ایران، چیستی جامعه شناسی «شرقی»، تاملی معرفت شناختی بر جامعه شناسی آکادمیک در ایران، تاملی در گسست میان تاریخ و جامعه شناسی در ایران، مدرنیته در ایران جدی گرفته نشده است، جامعه شناسی ما ضد تاریخی است، تاملی در شرایط امکان یک جامعه شناسی تاریخی انتقادی، تعلیق زمان حال: موانع اندیشیدن به دولت در ایران، «نظریه آزمایی» یا گفت وگو با نظریه؟ و پرسش «علل عقب ماندگی ما» و فکر تاریخی نخبه گرا. دو مساله اصلی که این مباحث را به یکدیگر پیوند می زنند: عبارتند از: اول اینکه چرا نظام دانش تاریخی- اجتماعی ما نمی تواند ایران اکنون را در «فردیت تاریخی»اش به مساله تبدیل کند و دوم اینکه شرایط امکان برون رفت از این وضعیت چیست. ادعای اصلی توفیق آن است که «نظام تولید دانش اجتماعی-تاریخی ما لحظه حال را بر اساس دریافتی خاص از مفهوم گذار، که در گفتمان «جامعه گذار میان سنت و تجدد» تبلور خاصی می یابد، به گونه ای ترسیم و مفهوم پردازی می کند که نه تنها تبارشناسی تاریخی و انتقادی آن، بلکه هر گونه تلاش در جهت فهم، تحلیل و تبیین آن ناممکن می شود». به تعبیر دقیق تر از نظر توفیق، نظام دانش اجتماعی- تاریخی در ایران با تعلیق لحظه حال، امکان پرداختن به اکنون و اینجا را ناممکن می کند.