آرشیو چهار‌شنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۷، شماره ۵۱۴۹
دانش
۱۳
دانش فضایی

آوردن فضا به کلاس و بردن کلاس به فضا!

محمدرضا رضایی

فضاپیمای باری دراگون در پرواز اخیر خود یک محموله دانشجویی را به ایستگاه فضایی بین المللی برد. این محموله شامل چند نمونه آزمایشگاهی جالب است که تعدادی از گروه های دانشجویی آمریکایی و اروپایی آنها را طراحی کرده اند. قرار است فضانوردان روی این نمونه ها آزمایش هایی انجام دهند و پس از یک ماه نتایج آنها را به زمین بازگردانده تا دانشجویان نتایج آزمایش های فضایی و زمینی را با هم مقایسه کنند. شعار این پروژه آزمایشی «آوردن فضا به کلاس و بردن کلاس به فضا» است.

یکی از آزمایش ها به جوانه زدن و بررسی روند رشد برخی بذرهای گیاهی در شرایط گرانش ناچیز مربوط است. برای مثال فضانوردان قرار است بذرهای هویج، کلم بروکلی و گل تیریشه (نوعی گیاه مهاجم) را در فضا بکارند تا روند رشد آنها با زمین مقایسه شود. به کمک این مقایسه ها در آینده می توان گلخانه های فضایی را برای کاشت انواع محصولات کشاورزی بهینه تر و به این وسیله بخشی از نیازهای تغذیه ای فضانوردان را در سفرهای فضایی طولانی مدت تامین کرد. همچنین در این آزمایش چگونگی رشد تخم میگو در فضا بررسی می شود؛ از طرفی فضانوردان روی چگونگی ترمیم دم کرم های پلانار (که دم آنها توسط دانش آموزان قطع شده است) مطالعه می کنند. این مطالعه می تواند به پژوهشگران کمک کند تا به درک بهتری از ترمیم بافت ها در شرایط گرانش ناچیز برسند.

آزمایش دیگر درباره بررسی اثر بزاق دهان روی دندان هاست. در این آزمایش یک گروه دانشجویی مقداری نمونه بزاق دهان را به همراه یک دندان شیری از دوران کودکی یکی از اعضای گروه (که مادرش برای یادگاری نگه داشته بود) را جمع آوری کرده به فضا فرستادند. برای جمع آوری نمونه بزاق ها یکی از دانشجویان به مدت 20 دقیقه درون ظرف نمونه گیری تف کرده است! همان طور که می دانید مقدار و ترکیبات بزاق تاثیر مستقیمی روی روند پوسیدگی دندان ها دارد و در این آزمایش قرار است این موضوع در فضا بررسی شود. دو نمونه آزمایشی دیگر نیز از دانشجویان آلمانی در محموله آزمایشگاهی دراگون وجود دارد که به بررسی برخی فرآیندهای الکترومغناطیس و جریان مایعات در فضا مربوط است.