آرشیو شنبه ۶ امرداد ۱۳۹۷، شماره ۶۸۳۷
اجتماعی
۲۱
یادداشت

طولانی ترین خسوف قرن رقم خورد

نفیسه نعیمی پور (مدیر باشگاه نجوم برج میلاد و عضو انجمن نجوم ایران)

مردم جهان دیشب طولانی ترین خسوف قرن را به تماشا نشستند. این آخرین فرصت مردم در قرن بیست و یکم برای تماشای یکی از زیباترین پدیده های نجومی جهان بود. آدمی حداقل تا 90 سال دیگر، چنین پدیده ای را نخواهد دید. طولانی ترین ماه گرفتگی قرن «سرخ فام» بود. ماه گرفتگی یا خسوف هنگامی روی می دهد که کره ماه در حالت بدر باشد و سایه زمین روی آن بیفتد یا به عبارتی ماه وارد مخروط سایه زمین شود. طولانی ترین ماه گرفتگی در نزدیک ترین حالت به زمین اتفاق می افتد. ماه گرفتگی دیشب در تمام ایران قابل رویت بود. البته برخی از افراد، شهرها و مناطق مختلفی را برای دیدن ماه گرفتگی اعلام کردند و از آن به عنوان بهترین نقطه یاد کردند اما واقعیت آن است که همه ایران ماه دیشب را یک شکل دیدند. هیچ کس نیازی به چشم مسلح نداشت. بدون تلسکوپ و چشم غیرمسلح هم ماه به زیبایی دیده شد. هرکس نگران آسیب ماه گرفتگی به چشمانش بود؛ شانس دیدن اتفاقی بی تکرار را در عمر خود از دست داده است. چون برخلاف خورشیدگرفتگی، ماه گرفتگی هیچ آسیبی به فرد نمی زند. در کسوف [خورشیدگرفتگی] مردم تا قبل از کامل شدن پدیده نباید به آن نگاه کنند. چون قرنیه چشم عصب درد ندارد، بنابراین وقتی فرد به خورشید نگاه می کند می سوزد، ولی متوجه سوختن نمی شود اما بعد از یک مدت، لکه های سیاه در چشم پدیدار می شود یا چشم آسیب می بیند. ولی در «ماه گرفتگی» هیچ نگرانی وجود ندارد. کاش زنان باردار هم شانس دیدن طولانی ترین ماه گرفتگی قرن را از دست نداده باشند. چون خرافاتی وجود دارد مبنی بر اینکه نگاه کردن زن باردار باعث ایجاد لکه روی صورت کودکش می شود. این مساله اصلا پایه علمی ندارد. البته خرافات تنها به ایران محدود نمی شود. من در کتاب «خورشید گرفتگی در طول تاریخ، علم، ادبیات» به خرافات کشورهای مختلف درباره پدیده ماه گرفتگی پرداخته ام. مثلا چینی ها در زمان این پدیده، سر چاه های آب را می پوشانند، چون اعتقاد دارند که آب مسموم می شود. یا مردم هندوستان در این شرایط توی آب «گنگ» می روند تا انرژی های منفی را از بدن بیرون کنند. حتی عثمانی ها در زمان ماه گرفتگی به آسمان شلیک می کردند، چون اعتقاد داشتند که اژدهایی دارد ماه را می بلعد و آنها می خواهند ماه را از دهان اژدها بیرون بکشند.