آرشیو پنجشنبه ۱۸ امرداد ۱۳۹۷، شماره ۴۱۵۶
جلد دوم
۷
واگونه

پیچیدگی و عمق تاثیرات تاریخی

شبنم نیکخو

منتقد: زمانی که در اواخر 1400 میلادی پرتغالی ها وارد قاره آفریقا شدند، عاج طلای سفید آنها بود. عاجی که روی آن نقش و نگار هنر دست آفریقا زده می شد، به کالایی صادراتی بدل شد که یادآور کشت و کشتاری حریصانه است. پس از آن هنر آفریقایی در آستانه تغییر و تحول قرار گرفت.

هنرمند: با این وجود فارغ از محدوده جغرافیایی، هنری که برای فروش تولید می شود هم اکنون در «هنر آفریقایی» وجود دارد که کاملا با هنری که با مواد بومی و برای جامعه بومی خلق می شود تفاوت دارد. به همین دلیل است که بسیاری از کلکسیون دارها ارزش بسیار ویژه ای برای هنر آفریقایی پیش از دوران استعمار قائل هستند.

منتقد: لیکن طبقه بندی هنر آفریقا به پیش و پس از دوران استعمار ساده انگاری است. جنبش های تاریخی متعددی سبب حرکت و فعالیت هنرمندان آفریقایی شده اند که نادیده گرفتن آنها بخشی از هویت، فرهنگ و هنر آفریقایی را می پوشاند. برای مثال، برده داری درقاره آفریقا در قیاس با تجارت برده به آن طرف اقیانوس اطلس تاثیرات متفاوتی در هنر آفریقایی گذاشته است. همچنین مرزبندی های کنفرانس برلین که عوامل قبیله ای، زبانی و جغرافیایی در آن در نظر گرفته نشده بود.

هنرمند: اما آگاهی به این اتفاقات در قلمرو تاریخدانان است و در گفت وگوی هنر جهانی امروز تاریخ دستیابی به اثری پیش رو چندان در نظر نمی آید و دنیا خوش دارد تبعیضات آن دوران را به گذشته بسپارد و به تماشای اثر آنگونه که می بینیم بنشیند.

منتقد: به گذشته ای که به دست و پای جهان وصل است؟ یاد هنرمندی افتادم، «گلن لیگان»1 هنرمند مفهومی آفریقایی- آمریکایی از دوستانش خواست تصور کنند که او گم شده است و می خواهند مشخصات او را بازگویند. کلماتی که برای توصیف وی استفاده کردند را در کنار هم و در قالب آگهی های دوران برده داری به تصویر کشید و در نهایت، شباهت بسیار زیاد توصیفات و کلمات آن با آگهی های واقعی قرن نوزدهم مبنی بر فرار برده ای از صاحبش نشان پیچیدگی و عمق تاثیرات تاریخی بر شکل گیری ذهنیت های کنونی ما دارد.

1- Glenn Ligon / 1960