آرشیو یک‌شنبه ۱۱‌شهریور ۱۳۹۷، شماره ۴۴۱۳
تاریخ و اقتصاد
۳۰

مدیریت تولید از طرف انگلیسی ها

شرکت های خارجی علاوه بر سرمایه گذاری برای تولید، مدیریت تولید را نیز کنترل می کردند. «شرکت زیگلر» با هدف جلوگیری از اعمال سلیقه بافنده در کارها که در قرارداد منعقد شده با بافنده بر آن تاکید می کرد جنبه های تکنیکی تولید فرش را کنترل می کرد.

این شرکت انگلیسی اولین شرکتی بود که در بین سال های 1877م تا 1882م دست به تاسیس کارگاه بزرگ فرشبافی در سلطان آباد (اراک) زد و بنای عظیمی را در بیرون شهر برای سکونت بافندگان، انبارها، رنگرزخانه و... ساخت که اهالی شهر به آن «قلعه» می گفتند. از دیگر سرمایه گذاران خارجی تولید فرش در ایران اواخر قرن 19م «ممدوف» روسی بود. وی کارگاهی در تبریز دایر کرد که 1500 بافنده در آن قالی می بافتند. این کارگاه به رنگرزخانه های مجزا مجهز بود و ممدوف در چرخه تولید و تکنیک های فرشبافی نیز اعمال نظر می کرد. دوره قاجاریه دوره معرفی فرش ایران به جهانیان و رونق تجارت بین المللی آن بود. بسیاری از مردم دنیا که از طریق سیاحان، تاجران یا سیاستمداران با فرش ایران آشنا می شدند، به جرگه مشتریان فرش ایران می پیوستند، تا جایی که در سال 1906م هفده کشور دنیا از خریداران فرش ایران بودند. این رونق تجارت فرش دستباف، کشورهای بسیاری از جمله چین، هند، ترکیه، ممالک شمالی آفریقا و حتی بعضی از ممالک اروپایی مانند بلغارستان، یونان و فرانسه را که امکانات و توانایی تولید فرش را داشتند ترغیب کرد که به این صنعت بپردازند یا آن را توسعه دهند.

- منبع: مقاله «تحولات تجارت فرش دستباف ایران در دوره قاجاریه با تکیه بر بازار بین المللی فرش دستباف»، نوشته منصوره اتحادیه، رسول پروان. مندرج در نشریه مطالعات تاریخ فرهنگی، پژوهش نامه انجمن ایرانی تاریخ سال دوم، شماره پنجم، پاییز

1389