آرشیو سه‌شنبه ۱۳‌شهریور ۱۳۹۷، شماره ۴۱۷۵
صفحه آخر
۱۶
دمی با قدما

آنان که...

رضا ضیاء

آنها که محیط فضل و آداب شدند/ در کشف دقیقه شمع اصحاب شدند

ره زین شب تاریک نبردند برون/ گفتند فسانه ای و در خواب شدند

شاملو (در آلبوم رباعیات خیام) «آنان که» خوانده که همان صورت نوسازی شده «آنها که» است که در خیام بازهم سابقه دارد: «آنها که کهن ترند و اینها که نوند...» و «آنها که بنای زهد بر زرق نهند» و... در بعضی نسخ قدیم حافظ نیز «آنها که خاک را به نظر کیمیا کنند» آمده است (در کاشی کهن مسجد جمعه اصفهان نیز همین صورت از شعر حافظ آمده است). مصراع دوم در رباعیات خیام تصحیح همایی «کشف علوم» و در فروغی و هدایت «در جمع کمال» است. پیداست که هردو، صورت های نوسازی شده «کشف دقیقه» است. مصراع سوم در رباعیات هدایت چاپ هدایت «نبردند بروز» است که تناسب بیشتری با «شب» دارد و ضبط بهتری به نظر می رسد، ولی منبع این ضبط مشخص نیست و البته احتمال بدخوانی برون/ بروز هم در رسم الخط قدیم زیاد است.