آرشیو یکشنبه ۸ مهر ۱۳۹۷، شماره ۴۴۳۵
تاریخ و اقتصاد
۳۰
نمایه

اقتصاد زیر سیطره بنیاد پهلوی

بنیاد پهلوی در سال 1958/1337 به شکل یک بنیاد خیریه معاف از مالیات با هدف سرپرستی، اداره و نظارت بر املاک رضاشاه تاسیس شد و پس از آن اداره بخش اعظم دارایی های ثابت محمدرضاشاه و همچنین شصت و چهار تن از اعضای خانواده سلطنتی را که بسیاری از آنان کمیسیون های پرسودی را بابت حضور در هیات مدیره های شرکت های مختلف دریافت می کردند، برعهده گرفت.

بنیاد همچنین در سال های اوج فعالیت به مبالغ قابل توجهی از درآمد بیش از 3 میلیارد دلار همراه با سهامداری در 207 شرکت فعال در زمینه معدن، ساخت وساز، خودروسازی، صنایع فلزی، کشت و صنعت، صنایع غذایی، بانکداری، بیمه و گردشگری و غیره رسید. بنیاد همچنین در شرکت های بین المللی از جمله کروپ آلمان و جنرال الکتریک سهامدار بود، در این میان پرتفوی (مجموع اوراق سهامی) شخص شاه بیش از یک میلیارد دلار برآورد شده است. بنا به گزارش نیویورک تایمز در سال 1979/1358 «از بنیاد ورای فعالیت های خیریه به سه صورت استفاده می شد: به صورت یک منبع سرمایه ای برای خانواده سلطنتی، ابزاری برای کنترل اقتصاد کشور و به صورت کانالی برای پرداخت پاداش های گوناگون به حامیان رژیم.» به باور مخالفان داخلی بنیاد، اختاپوس غول پیکری بود که تقریبا بر همه حوزه های اقتصادی پنجه انداخته بود.

منبع: یرواند آبراهامیان، تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمد ابراهیم فتاحی، نشر نی، 1389 .