کناره گیری نمایشی رضاخان

15 مهر 1301 رضاخان در پاسخ به اظهارات تند سیدحسن مدرس و همچنین معتمدالتجار نماینده تبریز استعفای خود را از وزارت جنگ تقدیم ولیعهد کرد تا او به احمدشاه که در اروپا به سر می برد اطلاع دهد. ولی اعلام رسمی استعفای او یک روز بعد در برابر صاحب منصبان نظامی اعلام شد. رضاشاه از اسفند 1299 تا اردیبهشت 1304 هر روز بر قدرت خویش در نظام کشور افزود. رضاخان از میانه عمر کابینه سید ضیاء خط خود را از او جدا کرد.

احمدشاه نیز برای جلوگیری از افزایش قدرت سیدضیاء به سردار سپه روی آورد. پس از سرکوب قیام کلنل پسیان و جنبش جنگل، خراسان و گیلان عملا زیرنظر و تحت امر وزارت جنگ قرار گرفت. رضاشاه تا سال 1302 که خود از سوی احمدشاه به مقام رئیس الوزرا منصوب شد، همه کاری کرد تا کابینه های مختلف سقوط کند. اما به تدریج کارهای خودسرانه و خلاف قانون سردار سپه سرانجام کاسه صبر پاره ای از مجلسیان را لبریز کرد و آنان را به واکنش وا داشت. مجلس چهارم و در راس آن سید حسن مدرس خواستار کناره گیری رضاخان از وزارت جنگ شدند. او نیز استعفای خود را به ولیعهد تقدیم کرد. اما استعفا را در میان همایشی بزرگ از نظامیان خواند و با تهدید مجلس شورای ملی بر سر کار بازگشت.

این رفت و برگشت اما به رضاخان نشان داد که باید زمام امور مجلس را دست گیرد. او در انتخابات مجلس پنجم بسیاری از حامیان خود را به مجلس فرستاد و به تدریج قدرت را به کل قبضه کرد. احمد شاه نیز که از مدت ها پیش انگیزه سلطنت را از دست داده بود و در خود توان رویارویی با رضاخان یا ایستادگی در برابر او را نمی دید، آبان 1302 بار دیگر به سفر فرنگ رفت؛ سفری بی بازگشت. رضاخان در زمانی به رئیس الوزرایی رسید که همه رقیبان از صحنه کنار رفته بودند، قوام السلطنه تبعید شده بود، کابینه مشیرالدوله به تازگی بر افتاده بود، مستوفی الممالک انزوا گزیده بود، مجلس در فترت بین دوره چهارم و پنجم به سر می برد و سفارت های روس و انگلیس نیز هر یک به دلایلی، به سردار سپه اعتماد داشتند و با صدارت او موافق بودند. احمد شاه در این شرایط با اکراه و اجبار در سوم آبان 1302 دستخط ریاست الوزرایی رضاخان را صادر و ماموریت تشکیل کابینه را هم به او واگذار کرد. همزمان دستخط دیگری نیز صادر کرد و سفر قریب الوقوع خود را به فرنگ به اطلاع عموم رساند. سفر احمد شاه به فرنگ پایان دوره قاجار بود.

طرح ایجاد سازمان ملل

هفتم اکتبر سال 1942 سران آمریکا و انگلستان طی نشستی در بحبوحه جنگ جهانی دوم طرح تاسیس سازمان ملل را بررسی کردند.

طرح آنها در سال 1945 محقق شد. اندیشه ایجاد سازمان ملل متحد در کنفرانس های مسکو، قاهره و تهران طی سال 1943 مطرح شده بود. از آگوست تا اکتبر 1944 نمایندگان آمریکا، شوروی، بریتانیا، فرانسه و جمهوری چین در کنفرانس واشنگتن دی سی، روی برنامه های تشکیل سازمان ملل کار کردند. بیشتر بحث های این کنفرانس در مورد نقش اعضای سازمان و شرایط دعوت از آنها بود. سپس در آوریل 1945 در کنفرانس سان فرانسیسکو حق وتو برای پنج عضو شورای امنیت در نظر گرفته شد. در نهایت در 24 اکتبر 1945 منشور ملل متحد به امضای 50 کشور رسید و سازمان ملل متحد رسما تشکیل شد.