آرشیو یکشنبه ۶ آبان ۱۳۹۷، شماره ۴۴۵۹
تاریخ و اقتصاد
۳۰

واکاوی

دولت و تربیت

تربیت جدید پیش از آنکه در شکل مدرسه ای خود نمودار شود، از آغاز در دستگاه دولت قاجار جسمیت یافت. اولین حوزه ای که در دولت قاجار تحت تاثیر تربیت جدید قرار گرفت قشون و نیروهای نظامی بود. حاکمیت قاجار در مواجهه نظامی با روسیه همیشه بازنده بود. طبیعی بود که امنیت دولت قاجار در مقابل نیرویی خارجی در مرکز توجه باشد.

حاکمان قجری برای افزایش توان نظامی دولت در مقابل تهدیدهای نظامی در اندیشه تربیت سرباز و صنعتگر بودند. ضرورت های جدید و نیز افزایش روابط سیاسی با ممالک همجوار، گسترش تربیت جدید در دستگاه دیوان سالاری دولت قاجار را دو چندان ساخت. از این رو بخشی از کارگزاران و وزیران دولتی به شیوه جدیدی پرورش یافتند. با وجود این، سوی دیگر داستان مقاومت های همیشگی بود که در مقابل انتشار تربیت جدید در دولت قاجار وجود داشت. خود همین مخالفت ها سبب شد تا کسانی که در پی گسترش آموزش جدید بودند، توجهات خود را به سوی رکن اصلی دولت قاجار یعنی خود شاه و تربیت او متمرکز کنند. بیراه نیست اگر بگوییم جرقه های آغازین سفرهای شاهانه به اروپا از دل این ضرورت زده شد. به این ترتیب به جای توقف تغییرات در دولت قاجار کوشش ها مصروف تربیت شاه شد.

منبع: محمد رضایی، محمود محمدی، «گفتمان تربیت جدید و تولد مدرسه در ایران دوره قاجار» جامعه شناسی تاریخی، 1396.
اختلاف روزولت و چرچیل در تهران

زمانی که کنفرانس تهران در سال 1943 برگزار شد، روزولت، چرچیل و استالین به نمایندگی از دولت های خود که در فضای پس از جنگ به قدرت های برتر دنیا مبدل شدند در این کنفرانس شرکت کردند. چرچیل نوعی احساس برتری به روزولت داشت ولی روزولت بیشتر به استالین متمایل بود. حتی زمانی که کنفرانس تهران برگزار شد، چرچیل مدتی زودتر برای انجام تدارکات نشست به تهران آمد تا سفارت را آمده کند.

زمانی که راننده روزولت از او می پرسد به کدام سفارت بروند، او سفارت شوروی را انتخاب می کند. موضوعی که موجب دلخوری چرچیل شده بود. روزولت در پاسخ به سوال چرچیل در مورد چرایی این اقدام، به او گفت که من با استالین دو نقطه مشترک دارم که با شما ندارم، یکی آنکه هردو جمهوری هستیم و دیگر آنکه هر دو از استعمار بیزاریم. در این قالب او توصیه کرد که هرچه سریع تر نیروهای استعماری خودشان را از آسیا بیرون ببرند.

بخشی از سخنرانی دکتر علی بیگدلی در نشست «ایران و اصل چهار ترومن»