آرشیو دو‌شنبه ۲۸ آبان ۱۳۹۷، شماره ۴۴۷۵
تاریخ و اقتصاد
۳۰
گاهشمار

عزل امیرکبیر

28 آبان 1230 امیرکبیر از مقام صدارت عزل و به کاشان تبعید شد. پس از مدتی فرمان قتل امیرکبیر نیز صادر شد و سرانجام امیر را در بیستم دی ماه 1230ش در حمام فین کاشان به قتل رساندند. یکی از مهم ترین اقدامات امیرکبیر، تاسیس دارالفنون بود که پس از تلاش های وی در دی ماه 1230ش و 13 روز قبل از قتلش افتتاح شد. این مدرسه در هفت شعبه تاسیس شد و اولین مدرسه جدید ایران بود که به آموزش علوم و فنون جدید در تهران می پرداخت.

شاهزادگان قاجار نخستین دانشجویان دارالفنون بودند. در دارالفنون اصول علمی جدید و دانش های مهندسی، پزشکی و فنون به جوانان آموزش داده می شد و بسیاری از معلم های آن از اروپا و به ویژه از کشورهایی چون اتریش، اسپانیا، ایتالیا و فرانسه به کار گرفته شده بودند.پس از برکناری امیرکبیر، با وجود مخالفت های میرزا آقاخان نوری، مدرسه کار خود را ادامه داد. ساختمان دارالفنون در خیابان ناصرخسرو در مرکز شهر تهران جای گرفته است. سومین روزنامه و اولین روزنامه رسمی دولت ایران وقایع اتفاقیه بود که اولین شماره آن روز جمعه در 18 بهمن 1229 خورشیدی در سال سوم سلطنت ناصرالدین شاه قاجار انتشار یافت. انتشار این روزنامه در راستای اهداف امیرکبیر برای انجام تغییراتی بنیادین در ایران به منظور گام برداشتن در مسیر پیشرفت صورت گرفت. به دستور امیرکبیر اشتراک این روزنامه برای هریک از افرادی که از دستگاه دولتی بیش از 200 تومان حقوق می گرفتند اجباری بود. در این روزنامه، اخبار داخلی شامل خبرهای مربوط به دربار، عزل و نصب ها، اعطای مقام ها، نشان ها و امتیازات چاپ می شد.

امیرکبیر مدت زمان زیادی مسوولیت این روزنامه را برعهده نداشت؛ زیرا در سال 1230 خورشیدی کشته می شود و با قرار گرفتن مسوولیت روزنامه برعهده افراد دیگر، تمام برنامه ها و آرزوهای امیرکبیر به باد می رود.امیرکبیر زمانی مقام صدارت را برعهده گرفت که خزانه دولت تهی شده بود، بنابراین سروسامان دادن به اوضاع مالیه ایران یکی دیگر از خدماتی بود که امیرکبیر در زمان خود انجام داد.یکی از مهم ترین اقدامات او کاهش حقوق شاه و از سوی دیگر قطع دریافتی های بی حساب و کتابی بود که توسط درباریان و فرمانده های نظامی صورت می گرفت. او برای سامان دادن به اوضاع مالی کشور قوانین دریافت مالیات را سروسامان داد و از همه مهم تر اینکه با رشوه خواری بی رویه ای که در آن زمان در دربار رایج بود، مبارزه کرد.

امیرکبیر به اصلاح وضع چاپارخانه دولتی پرداخت؛ به صورتی که آماده حمل ونقل محصولات پستی به اقصی نقاط کشور شد. میرزاتقی خان هنگامی به صدارت رسید که امور لشکری نابسامان و سازمان داخلی کشور از هم گسیخته و هرج ومرج و ملوک الطوایفی در سراسر کشور حکمروایی داشت و فرمانداران در شهرستان ها هریک خود را پادشاهی می دانستند و بی نظمی در همه امور رواج داشت. امیرکبیر به ارتش سرو سامان داد و مشق و دروس ارتشیان و تسلیحات آنها را پایه گذاری کرد. رسم بخشیدن مناصب بی شغل را برانداخت و معیار ترفیع صاحب منصبان، شایستگی ایشان گشت. مهمات سازی در زمان او رشد کرد و توپ ریزی و باروت سازی تبریز دوباره رونق گرفت

.