آرشیو سه‌شنبه ۲۵ دی ۱۳۹۷، شماره ۴۵۲۳
تاریخ و اقتصاد
۳۰

گاهشمار

قیمت سکه در دی ماه 1331

اواخر دی ماه سال 1331 دولت دکتر مصدق به سبب نزدیک بودن نوروز، بهای بانکی سکه طلا (یک پهلوی) را 75 تومان تعیین کرد که فروشندگان باید آن را با افزودن 5 قران سود، به 75 تومان و 5 قران می فروختند. بهای سکه طلا در ایران طی بیست و پنج سال بعد از آن با اختلاف یک تا پنج تومان بیشتر در همین حدود بود. در سال 1357ارزش سکه یک پهلوی به علت افزایش سریع و بی سابقه بهای طلا در بازار بین المللی و نیز نگرانی مردم از اوضاع وقت کشور به 400 تومان رسید و در سال 1358 که ارزش طلا در بازارهای جهان تا سه برابر افزایش یافت بهای هر سکه طلا در ایران تا هزار تومان بالا رفت.

منبع: روزنامک
فتح بغداد به دست لشکر دیلمی

15 ژانویه سال 946 میلادی، احمد دیلمی (معزالدوله) بغداد را تصرف کرد. احمد معزالدوله از مشهورترین حاکمان آل بویه است. وی ضمن یک سلسله اقدامات نظامی و سیاسی که به همراه برادرانش انجام داد پس از فتح کرمان و جنوب ایران در سال 332 به عراق حمله کرد؛ اما در شهر واسط به سختی از سپاه خلیفه شکست خورد و به سوی شوش بازگشت؛ اما از این هزیمت ناامید نشد و با بازسازی سپاهش، بخت خود را بار دیگر آزمود.

او این بار به قصد تصرف بغداد با سپاهی بزرگ از اهواز روانه شد. لشکرکشی وی آن چنان سریع، برق آسا و غافلگیرانه بود که ترکان و دیلمیان حاضر در سپاه خلیفه با شنیدن این لشکرکشی به سوی موصل گریختند. «المستکفی بالله» خلیفه عباسی به همراه کاتبش ابن شیرزاد تنها مانده بودند و نتوانستند کاری ازپیش ببرند. احمد دیلمی که به درستی ناتوانی خلیفه را در دفاع از خویش دریافته بود با زیرکی و با اعزام ابومحمد مهلبی نزد خلیفه از بروز جنگ و کشتار جلوگیری کرد. پس از آن در روز شنبه یازدهم جمادی الاخر 334 از دروازه شماسیه به بغداد وارد شد و بلافاصله نزد خلیفه رفت و با او بیعت کرد. در پی این اقدام، خلیفه به احمد خلعت پوشانید و او را به معزالدوله ملقب ساخت و دو برادر دیگرش علی را عمادالدوله و حسن را رکن الدوله خواند و القاب این سه برادر را بر درهم و دینارها ضرب کرد. پس از آنکه معزالدوله صاحب اختیار بغداد شد دست به اقدامی شگفت زد و برای خلیفه المستکفی بالله حقوقی تعیین کرده تمام اختیارات قبلی را از او سلب و فقط به ذکر نام خلیفه در خطبه بسنده کرد، وزیر خلیفه و قضات را خودش تعیین می کرد. سرانجام پس از کش وقوس های فراوان معزالدوله به بهانه ای درسال 334 قمری المستکفی را از خلافت خلع و به جای او فضل فرزند المقتدر (خلیفه) را با لقب المطیع لله به خلافت برگزید و برایش روزانه ده هزار درهم مقرری قرار داد.

تولد گریبایدوف، دیپلمات روسی

الکساندر گریبایدوف دیپلمات، نظامی و نمایش نامه نویس روس 15 ژانویه 1795 در مسکو به دنیا آمد. گریبایدوف در مذاکرات صلح ترکمانچای و نگارش عهدنامه آن نقشی محوری داشت و مدت کوتاهی پس از عقد عهدنامه، به عنوان وزیر مختار روسیه به ایران آمد.

عهدنامه ترکمانچای 20 بهمن 1206 در منطقه ای به همین نام میان عباس میرزا ولیعهد وقت ایران و گریبایدوف امضا شد و به جدایی بخش های وسیعی از خاک ایران و الحاق آن به روسیه، اخذ غرامت 20 میلیون روبلی از ایران و ضبط نسخ خطی کتابخانه شیخ صفی الدین اردبیلی و انتقال آن به روسیه انجامید. لارنس کلی، نویسنده کتاب دیپلماسی و قتل در تهران می گوید او پس از عقد این معاهده که در حافظه ایرانی ها با صفت «ننگین» همراه است، 40 هزار روبل روسی پاداش و کوتاه مدتی بعد به عنوان سفیر روسیه در تهران ارتقای مقام گرفت.9 بهمن 1207ه. ش به دستور رستم بیگ از همراهان ایرانی گریبایدوف در سفارت روسیه، زنان ارمنی را که دارای همسر ایرانی و بعضا فرزند بودند، به یکی از گرمابه های مجاور سفارت بردند.

لارنس کلی نویسنده کتاب دیپلماسی و قتل در تهران می نویسد: «هیچ کاری احمقانه تر از این نمی شد انجام داد. وقتی دیگ صبر مردم به جوش آمد و سفارت مورد حمله قرار گرفت، نیروی نظمیه از ترس مردم به ارگ شهر پناه بردند و شاه و عمله های دربار پشت درهای مسدود ارگ زندانی شدند. قزاقان مایوسانه می جنگیدند تا حیاط را از جمعیت خالی کنند اما تعدادشان اصلا کافی نبود در همین موقع مهاجمان از دیوار محل سکونت سفیر بالا رفتند و از همان جا شروع به تیراندازی کردند سپس طاق اتاق خواب را سوراخ کردند تا بتوانند به پایین تیراندازی کنند، یکی از اولین گلوله ها گریبایدوف را از پای درآورد.»