آرشیو چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷، شماره ۴۵۴۲
باشگاه اقتصاددانان
۲۹
پرسش امروز

عملکرد 40 ساله انقلاب

چهار دهه از انقلاب اسلامی سال 1357 می گذرد و اقتصاد ایران به گفته مسوولان و کارشناسان با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم می کند. بسیاری از کارشناسان سیاسی، انقلاب 1357 را ناشی از مطالبات اقتصادی نمی دانند و آن را انقلابی فرهنگی و سیاسی معرفی می کنند. اما در مقابل بسیاری از اقتصاددانان و مسوولان پیش از انقلاب به ریشه های اقتصادی آن اشاره کرده و معتقدند سیاست های به شدت انبساطی شاه پس از افزایش چندبرابری درآمدهای نفتی، باعث افزایش بی سابقه توقعات اقتصادی از یکسو و افزایش تورم از سوی دیگر شد که یکی از مهم ترین عوامل ایجاد نارضایتی عمومی بود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روند بسیار سریع وقایع و سپس وقوع جنگ تحمیلی، زمان قابل توجهی را از سران انقلاب و مسوولان تازه کشور گرفت. پس از آن نیز دولت هایی با اسامی سازندگی و اصلاحات مستقر شدند و امروز پس از سه دهه از پایان جنگ تحمیلی، همچنان آثار بیکاری و تورم بالا در کنار رکود اقتصادی بر اقتصاد ایران آشکارا مشهود است. در این سال ها اقتصاددانان همواره نسبت به سیاست های دولت هشدارهای جدی داده اند؛ اما مسوولان سیاسی این توصیه ها را معمولا خام ارزیابی کرده و اقتصاددانان را متهم به یک جانبه گرایی کرده اند. برای نمونه دقیقا اتفاقی که در اوایل دهه 1350 رخ داد، در میانه دهه 1380 تکرار شد. افزایش درآمدهای نفتی در دهه 50 به افزایش شدید اعتبارات طرح های عمرانی و واردات انجامید و در دهه 80 نیز این موضوع به صورت های مشابه و همراه با افزایش وام دهی تکرار شد. آثار اقتصادی و اجتماعی این سیاست ها کم و بیش همان نتایج سابق را داشت؛ با این تفاوت که تحریم های بین المللی و تحریم های یک جانبه آمریکا نیز بر آن افزوده شد. اقتصاددانان در این پرونده به بررسی عملکرد دولت های مختلف پس از انقلاب پرداخته و دستاورد های اقتصادی چهار دهه گذشته را بررسی و نقد کرده اند.