آرشیو شنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۷، شماره ۴۵۵۹
تاریخ و اقتصاد
۳۰

هدف انگلیسی ها از راه اندازی پلیس جنوب

ژنرال «پرسی سایکس» که با چند واحد انگلیسی هندی وارد منطقه تحت نفوذ انگلستان در ایران شده بود یازدهم اسفند 1294 در شهر کرمان یک نیروی نظامی جداگانه به نام پلیس جنوب (SPR) تحت فرماندهی افسران انگلیسی راه اندازی کرد. اندیشه تشکیل «پلیس جنوب» از مدت ها قبل در ذهن دولتمردان انگلیسی وجود داشت.

دولت انگلستان در 22 مهر 1289 یادداشت شدید اللحنی برای دولت ایران ارسال کرد و در آن سه ماه فرصت داد تا دولت ایران به اعاده نظم و امنیت در راه های بوشهر به شیراز و شیراز به اصفهان بپردازد و تهدید کرد چنانچه دولت ایران از عهده این کار بر نیاید انگلستان راسا اقدام به تشکیل قوایی زیر نظر افسران و صاحب منصبان خود کرده، مخارج آن را از طریق افزایش 10 درصدی تعرفه گمرک واردات بنادر جنوب و مالیات استان فارس تامین خواهد کرد. در پاسخ به این یادداشت کابینه محمدولی خان تنکابنی (سپهدار) لایحه تشکیل نیروی ژاندارمری را به مجلس شورای ملی ارائه کرد که به تصویب رسید. اما تشکیل ژاندارمری دولتی ایران زیر نظر افسران و صاحب منصبان سوئدی نتوانست خواسته انگلیسی ها را تامین کند. با آنکه این نیرو توانست امنیت و آرامش را در جنوب ایران حکمفرما سازد، دولت انگلستان برنامه تشکیل نیروی جداگانه ای با فرماندهان انگلیسی را همچنان تا مرحله تاسیس «پلیس جنوب» دنبال کرد.

دولت انگلستان به سه دلیل عمده در سال های جنگ اول جهانی اقدام به تشکیل پلیس جنوب کرد:

1 مبارزه با نفوذ خارجی های غیر انگلیسی به ویژه آلمانی ها و عثمانی ها در بخش جنوبی ایران

2 تامین امنیت راه های جنوبی ایران برای تردد کاروان های تجاری و تدارکاتی و نظامی انگلیسی ها

3 تامین امنیت منابع نفتی ایران که تحت سلطه انگلستان قرار داشت.

انگلیسی ها زمانی اقدام به تاسیس پلیس جنوب کردند که مجلس شورای ملی تعطیل بود. پلیس جنوب در 1300 چند ماه پس از کودتای رضاخان فروپاشید و با خروج ژنرال آیرونساید و نیروهای انگلیسی تحت فرمانش از ایران، پرسنل نظامی هندی و انگلیسی متشکل در پلیس جنوب نیز از کشور خارج شدند و این تشکیلات در ایران منحل شد.