مصوبه مناقشه برانگیز

24 اسفند 1354 در پی مصوبه مجلس شورای ملی و مجلس سنا مبدا گاهشماری ایران تغییر کرد و از آن پس تا 11 شهریور 1357 تقویم جدید اعمال شد. تقویم هجری شمسی را نخستین بار عبدالغفارخان نجم الدوله از منجمان و مهندسان بزرگ زمان خود و استاد ریاضی مدرسه دارالفنون استخراج کرد.

نخستین گاهشماری جلالی به دستور ملکشاه سلجوقی، براساس گاهشماری یزدگردی با تطبیق دقیق آغاز سال با اعتدال ربیعی( روز اول فروردین) شکل گرفت. مبدا آن روز 10 رمضان 471 هجری قمری، برابر با اول نوروز سال نخستین جلالی بود و طول ماه های آن مانند گاهشماری یزدگردی و اسامی آنها فارسی بوده است. نجم الدوله برای اولین بار عبارت 1264 هجری خورشیدی را در حاشیه تقویم سال 807 جلالی مطابق 3-1302 هجری قمری ذکر کرد و از آن تاریخ به بعد، گاه شماری را در ایران رایج کرد که برای اولین بار اساس آن خورشیدی و مبدا آن هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه باشد. ماه های آن براساس اسامی عربی برج های دوازده گانه فلکی (حمل، ثور، جوزا... حوت) و طول آنها برمبنای توقف نسبی خورشید در بروج مذکور 29 تا 32روزه بود. گاه شماری که او نوشت، به گاهشماری هجری خورشیدی برجی معروف است.

این گاهشمار در دوره دوم مجلس شورای ملی ایران در 21 صفر 1329 مطابق 2 اسفند (حوت) 1289، به عنوان مقیاس رسمی زمان محاسبات مالی کشور پذیرفته شد. 15 سال بعد در پنجمین دوره مجلس شورای ملی قانون گاهشماری هجری خورشیدی به تصویب رسید. در اواخر سال 1303 هجری شمسی برجی، جمعی از نمایندگان دوره پنجم مجلس شورای ملی ایران، طرحی را پیشنهاد کردند که نام برج های عربی متداول در تقویم برجی به نام های فارسی تبدیل شود و نام سال ها در دوره دوازده حیوانی رایج نیز متروک شود. پس از بحث های فراوان، بالاخره در جلسه 148 مجلس شورای ملی ایران در شب سه شنبه 11 فروردین 1304، قانون تبدیل بروج به ماه های فارسی از نوروز 1304 شمسی به تصویب رسید و تقویم هجری شمسی به عنوان تقویم رسمی کشور پذیرفته شد.برخی محققان تغییر گاهشمار در سال 1354 را از دلایل سقوط دولت پهلوی ذکر کرده اند.

نطق ناصرالملک در حمایت از مجلس مشروطه

ناصرالملک که پس از فوت عضدالملک کار خود را به عنوان نایب السلطنه آغاز کرده بود 25 اسفندماه 1289 خورشیدی ضمن نطقی تاکید کرد که از تاسیس حزب و انتشار روزنامه و استفاده مجلس از همه اختیارات قانونی خود حمایت خواهد کرد. وی که مدت ها در انگلستان به سر برده بود گفت که به سود ایران است که به معنای واقعی کلمه حکومت پارلمانی داشته باشد. مجلس دستمزد ماهانه ناصر الملک را 10هزار تومان تعیین کرده بود.