آرشیو شنبه ۳۱ فروردین ۱۳۹۸، شماره ۵۳۶۳
زندگی: سلامت
۱۴
سلامت و ایمنی غذا

بیماری فوق حاد و کشنده شاربن

دکتر بهادر حاجی محمدی

باکتری باسیلوس آنتراسیس عامل بیماری فوق حاد و کشنده شاربن بوده که بین انسان و دام مشترک است. شاربن در اکثر کشورهای توسعه یافته ریشه کن شده است، اما هنوز در آفریقا و آسیا قربانی می گیرد. طی اپیدمی شاربن در سال 1303 حدود یک میلیون راس گوسفند در ایران تلف شدند. اگرچه در ایران اکنون حدود 85 درصد جمعیت گوسفند و بز و 50 درصد گاوها تحت پوشش واکسیناسیون شاربن هستند، اما معضل قاچاق دام کنترل بیماری را مشکل کرده است. ابتلای انسانی در ایران قابل توجه است؛ به عنوان مثال بین سال های 1391 تا 1394 تعداد 117 نفر از ساکنان استان اصفهان مبتلا شدند.

بیماری از طریق پوستی، تنفسی و گوارشی به انسان منتقل می شود. البته راه تزریقی در معتادان به هروئین نیز رخ می دهد که موجب آبسه در محل تزریق و عفونت در خون می شود. حدود 95 درصد موارد ابتلای انسان به صورت پوستی بوده و از راه تماس مستقیم با دام آلوده رخ می دهد. در فرم پوستی موسوم به سیاه زخم، زخم های شدید سیاه رنگی در پوست به ویژه سر و گردن ایجاد می شود. به ندرت فرم تنفسی در اثر استنشاق ذرات هوای آلوده به باکتری رخ می دهد و علائم آن نظیر سرفه، تب، گلو درد و ضعف است. فرم گوارشی نیز به ندرت در اثر مصرف گوشت نیم پخته دام آلوده رخ می دهد. علائم فرم گوارشی به دو شکل است؛ یکی علائم روده ای شامل اسهال، استفراغ و دل درد بوده و دیگری علائم حلقی شامل گلو درد و اختلال در بلع است. طی چند دهه اخیر شاربن گوارشی منجر به فوت 16 نفر از ساکنان استان های تهران، فارس، خوزستان، مازندران و کرمانشاه شده است. سیلاب و گل و لای خطر شاربن را افزایش داده و مناطق سیل زده باید با آهک و فرمالدئید ضدعفونی شوند. مرگ ناگهانی، نفخ لاشه و خونریزی از منافذ طبیعی بدن نظیر بینی، گوش و مقعد از علائم آلودگی حیوانات است. جابه جایی لاشه حیوانات آلوده باید با وسایل حفاظت فردی انجام گیرد. سوزاندن لاشه یا دفن آن در گودالی به عمق دو متر و ضدعفونی با آهک ضروری است. برای دفن لاشه حیوانات تلف شده در سیلاب، بهتر است اکیپ های دامپزشکی را با شماره تلفن 1512 مطلع کنید.