یک پرسش جدی در مباحث اخلاق پژوهی این است که جهان چقدر برای اخلاقی بودن، اخلاقی زیستن و اخلاقی ماندن انسان با او همکاری می کند؟ پاسخ به این سوال مناقشه آمیز است. در بحث کنونی می کوشم، این پرسش را مساله مند کنم. نظام های اجتماعی در تاریخ اکنون ما برای اخلاقی زیستن چندان کمکی نمی کنند. سخن از امتناع اخلاق نمی کنم، بلکه عسرت اخلاق در جامعه ایران را حس می کنم. انسان موجودی زیستی، روانی، شناختی و اجتماعی است. در نتیجه اخلاق به یک سپهر و زیست بوم نیاز دارد و ادامه زندگی انسان است. اگر چرخه های معیوب در زندگی انسان ریشه دوانده باشد، کار اخلاق زار است. نظم اخلاقی جامعه منوط به یک نظم سیاسی، اجتماعی،