بی شک رابطه امروز امریکا و عربستان سعودی برای بسیاری از ناظران تحولات بین المللی محل سوال است. برای درک پیوستگی این رابطه باید به تعریفی درست از وضعیت حاکم بر نظام بین الملل رسید. نظام بین الملل مبتنی بر دو بخش سیاست و حقوق بین الملل است. حقوق بین الملل زمانی در نظام بین الملل به کار می آید که قصد دارد سیاست بین الملل را توجیه کند. در واقع حقوق بین الملل ابزاری در دست قدرت های بزرگ است تا بتوانند اهداف خود را پیش ببرند.

جوهر حقوق بین الملل و جوهر حقوق بشر برای قدرت های بزرگ هدف نیست. با بیان این مقدمه می توان دریافت که سیاست بین الملل چگونه عمل می کند. سیاست بین الملل بر پایه اتحاد و ائتلاف عمل می کند که این دو نیز بر پایه منافع طرفین تعریف می شود. با این مقدمه می توان به وضعیت رابطه امریکا و عربستان پرداخت. ریاض و واشنگتن متحدان یکدیگر در منطقه هستند و این اتحاد بر پایه منافع دو کشور شکل می گیرد. وقتی پای منافع دو طرف در میان باشد برای رفع تهدید مشترک همکاری مشترک هم صورت می گیرد. به عنوان نمونه اگر یکی از این دو کشور اختلافی با ایران پیدا کند دیگری در قالب متحد به کمک او می شتابد. در وضعیت فعلی همان طور که در جبهه دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا برای مقابله با ایران، سعودی به کمک واشنگتن می شتابد در مسائل حقوق بشری و چشم بستن بر نقض حقوق بشر در ریاض نیز امریکایی ها به کمک سعودی می روند. به همین دلیل است که در مسائل منطقه ای عربستان، بحرین و امارات در کنار امریکا می توانند خواسته های خود را اجرایی کنند.

رابطه ایران و عربستان در حال حاضر روزهای اغما را تجربه می کند اما محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان روز گذشته در جریان پرسش و پاسخ در انجمن آسیایی در نیویورک پیشنهادهایی را هم به عربستان سعودی و هم به امریکا داد. وزیر خارجه کشورمان در این نشست از آمادگی ایران برای امضای توافق عدم تجاوز به کشورهای عربستان و امارات و همچنین آمادگی تهران برای مذاکره با امریکا درباره تبادل کلیه زندانیان ایرانی و امریکایی خبر داد. درباره این دو پیشنهاد نیز باید گفت که در نظام بین الملل یکی از طرفین نمی تواند اقدامی را انجام دهد و طرف دیگر بدون پاسخ و واکنش از کنار آن عبور کند.

جمهوری اسلامی ایران در زمان کناره گیری امریکا از برجام، در منطقه در موقعیت برتر قرار داشت و ترامپ هم به دلیل تصمیم های یکجانبه گرایانه در انزوا بود. برخی از منتقدان سیاست خارجی ایران می گویند که تهران باید از آن دوره بهره برداری کافی کرده و وارد مذاکره می شد. ایران اما سیاست صبر را در پیش گرفت. درباره پیشنهاد روز گذشته وزیر خارجه برای امضای توافق عدم تجاوز با عربستان و امارات باید توجه داشت که ایران در 200 سال گذشته به هیچ کشوری حمله نکرده است. هر چند می توان ادعا کرد که ایران در ارایه پیشنهادهای فوق تاخیر داشته اما امروز نیز اگر این پیشنهادات جنبه عملیاتی پیدا کنند می توان از کورسویی از امید سخن گفت. اما در مواجهه با امریکا باید دقت داشته باشیم که دونالد ترامپ و تیم وی به دنبال یک معامله بزرگ با ایران هستند. با نزدیک شدن به موعد انتخابات برای نئوکان ها رسیدن به نتیجه ای در پرونده ایران بسیار مهم است. در این مسیر برخی مسائل برای امریکایی ها بسیار کلیدی هستند اما برخی موضوعات برای آنها از اولویت چندانی برخوردار نیستند که از جمله آن می توان به بحث تبادل زندانیان و تضمین امنیت کشورهای منطقه اشاره کرد. در سخنان روز گذشته محمدجواد ظریف نکات مهمی وجود داشت که یکی از آنها اشاره به حمایت مردم از برجام بود اما نکته ای که در سخنان وزیر خارجه مغفول ماند اشاره به این موضوع بود که اگر مردم ایران برجام را نخواهند از این توافق کنار می کشیم. مساله دیگری که در بحث مذاکره ایران و امریکا مطرح است و باید مورد توجه قرار بگیرد، خواست افکار عمومی دو کشور است.

در چنین شرایطی، وحدت ملی از اهمیت بالایی برخوردار است. همان گونه که مردم یکپارچه پشت سر سپاه به عنوان نیروی مسلح قانونی که منافع ملی ملت ایران را تامین می کند ایستادند به همان صورت سپاه و سایر نیروهای سیاسی نیز پشت نیروهای وفادار انقلاب که در مقاطعی سلایق متفاوتی داشتند، بایستند. اکنون زمان وحدت ملی و حضور همه چهره های وفادار به انقلاب در صحنه است. در شرایطی که تحت تحریم و فشار قرار داریم همه نیروهای انقلاب و کشور باید وحدت داشته باشند. اما اگر همه نیروهای سیاسی کشور در چنین شرایطی متحد باشند و یک وحدت ملی، دموکراسی و آزادی شکل بگیرد و دیدگاه مردم در خصوص برجام منعکس شود، آن زمان ایالات متحده، عربستان و امارات مجبور هستند که در رویکرد خود تجدید نظر کنند و در شرایط واکنش قرار می گیرند.