آرشیو شنبه ۲۵ خرداد ۱۳۹۸، شماره ۵۴۰۶
زندگی: سلامت
۱۴
سلامت و ایمنی غذا

آیا برنج تراریخته در بازار ایران وجود دارد؟

دکتر بهادر حاجی محمدی

برنج دومین محصول کشاورزی پرتولید در جهان پس از ذرت است و منحصرا به منظور مصرف انسان کشت می شود. این گیاه، قوت غالب بیش از 5/3 میلیارد نفر در جهان بوده که حدود نیمی از جمعیت کنونی دنیا را تشکیل می دهد و در بیش از یکصد کشور دنیا مصرف می شود. میزان 21 درصد از سرانه جهانی انرژی مورد نیاز جوامع انسانی از برنج تامین می شود که در کشورهای در حال توسعه بالاتر است. به تقریب 90 درصد از مقدار جهانی برنج در آسیا و عمدتا کشور چین تولید شده و آمریکای لاتین و آفریقا به ترتیب حدود 4 و 3 درصد از کل حجم تولید برنج در دنیا را به خود اختصاص می دهند. با توجه به افزایش قیمت اخیر برنج های ایرانی در بازار کشور، این سوال ممکن است در ذهن برخی از افراد ایجاد شود که آیا در حال حاضر برنج تراریخته در کشور ما وارد یا تولید می شود؟ و آیا این امکان وجود دارد که برنج های ایرانی موجود در بازار با انواع تراریخته مخلوط شده باشند؟

در طول دو دهه اخیر، دانشمندان جهان انواع مختلف برنج تراریخته را با اهداف مختلف گوناگونی تولید کرده اند. چین بزرگ ترین تولیدکننده انواع برنج تراریخته اما در سطح محدود و آزمایشی بوده است. در سایر کشورها نظیر آمریکا، پاکستان، اسپانیا و هند در مقیاس های آزمایشی در مزارع کشاورزی کشت شده است. همچنین انواع برنج تراریخته غنی از ویتامین B9 و آهن نیز اگرچه به مرحله تولید آزمایشی رسیدند اما به طور انبوه تولید نشده اند. لذا کلیه انواع برنج تراریخته در جهان به صورت آزمایشی تولید شده اند و بذر آنها تولید تجاری ندارد. به بیان دیگر برنج تراریخته هنوز به مرحله تولید انبوه در سطح بین المللی نرسیده و در بازار تبادل بین المللی قرار ندارد.

اولین برنج تراریخته مقاوم به آفات به نام طارم مولایی در کشور ما تولید شده که در مقابل آفت کرم ساقه خوار مقاوم است. با این حال برنج تراریخته ایرانی نیز چند سال پیش در استان گیلان به صورت آزمایشی و با مقیاس محدود کشت شده و به طور عمده تولید نشده است.

در همین خصوص تحقیقی توسط نگارنده و همکاران در گمرگ بندرعباس انجام شد و طبق شواهد آزمایشگاهی هیچ یک از نمونه های برنج وارداتی به کشور از انواع تراریخته نبوده اند. لذا در پاسخ به ابهامات یادشده باید اشاره کرد در حال حاضر هیچ نوع برنج تراریخته ای در بازار ایران وجود ندارد.