تحلیل و نقد آراء جان برتن درباره تدوین قرآن

جان برتن، قرآن پژوه انگلیسی معتقد است که: قرآنی که امروزه در دستان ماست، در عصر پیامبر (ص) و توسط آن حضرت گردآوری شده است. مساله نسخ و مصاحف صحابه علل حذف نقش پیامبر (ص) از عرصه جمع آوری قرآن هستند. موضوعات نسخ تلاوت و حکم، نسخ تلاوت و بقای حکم و اختلاف قرائات مصاحف صحابه فاقد واقعیت خارجی بوده و ساخته اذهان فقی هانی است که در مناظرات خود با دیگر فقی هان، سعی کردند با تمسک به آنها آن دسته از احکام فقهی خود را که مستند آنها درنصوص مصحف فعلی وجود نداشت، مستند به قرآن نمایند. اگر پیامبراسلام، آیات قرآنی را در قالب مصحفی گردآوری کرده باشد، دیگر، فقی هان مذکور نمی توانستند سخن از اختلاف قرائات مصاحف صحابه و حذف نصوصی از مصحف فعلی در قالب دو شکل نسخ تلاوت به میان آورند. آنان چاره کار را در آن دیدند که با جعل روایاتی، نقش پیامبر (ص) را از عرصه جمع آوری قرآن حذف کنند و گردآوری آن را به دوران پس از حیات ایشان منتقل کنند. علی رغم نکات مثبتی که در نظریه برتن وجود دارد، نقدهای اساسی نیز بر برخی از ارکان نظریه او وارد است.