بررسی نیروی سیل خیزی و اولویت بندی حوزه های آبخیز با استفاده از مدل HEC-HMS و مقایسه آن با روش تجربی فرانکو-رودیر (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نازلوچای استان آذربایجان غربی)

امروزه مسائل محیط زیستی در مرکز برنامه ریزی ها قرار دارد، اما پروژه های زیادی بدون توجه به آثار محیط زیستی آن انجام می شود. این موضوع در حوزه جهانی کیفیت محیط زیست عمده ترین مسئله بوده و بسیار حایز اهمیت است. در این تحقیق ابتدا آمار بارش و سیلاب مربوط به ایستگاه های هواشناسی و هیدرومتری حوضه جمع آوری و با کنترل داده ها، مدل بارش- رواناب با شبیه سازی خصوصیات فیزیکی حوضه با نرم افزارHEC-HMS ارائه شد. از 3 واقعه به منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل استفاده شد. برای بررسی اولویت بندی زیرحوزه ها، بارش برابر با زمان تمرکز حوضه به ازای دوره های بازگشت 2، 5، 10، 25، 50، 100ساله وارد مدل و میزان دبی اوج زیرحوزه ها استخراج شد. با تقسیم دبی اوج زیرحوزه ها به سطح آنها، دبی ویژه به دست آمده و در نهایت با استفاده از مقادیر دبی اوج ویژه زیرحوزه های بحرانی و حساس به سیل خیزی شناسایی شد. نتایج مطالعه نشان داد که 5 زیرحوزه بالادست و میانی نازلوچای از جمله L112، N، A112، A21، B11 با داشتن دبی ویژه به ترتیب 95/0، 94/0، 81/0، 77/0، 73/0، مترمکعب برثانیه بر کیلومتر مربع و با بیشترین مقدار مساحت به ترتیب 6/52، 7/42، 43، 35، 42، 45 کیلومتر مربع دارای رتبه 1 تا 5 از نظر سیل خیزی، جزو زیرحوزه های بحرانی شناسایی شدند، همچنین زیرحوزه های بحرانی دارای CN نسبتا بالایی به ترتیب 80، 75، 72، 75، 72 هستند. در روش فرانکو- رودیرکه روشی تجربی است مقادیر K برای تک تک زیرحوزه ها محاسبه و اعداد به دست آمده بزرگتر از 5/4 بوده، در نتیجه همه زیرحوزه ها دارای نیروی سیل خیزی زیادی هستند. با در نظر گرفتن این مسئله و انجام اقدامات آبخیزداری در زیرحوزه های حساس می توان از آثار منفی این اقدامات در محیط زیست کاست.