از تبریز تا پکن (بررسی مناسبات ایلخانان با خان بزرگ مغول)

با فتح کامل ایران توسط هولاکو و واگذاری حکومت مناطق متصرفی از سوی خان بزرگ مغول به او، حکومتی مغولی به نام ایلخانان در ایران تاسیس شد که اگرچه از جهت نظری تابع دربار خان بزرگ در چین بود، اما در عمل چهره یک حاکمیت مستقل را به نمایش گذاشت. با این وجود و به رغم مسائلی مانند دوری مسافت میان قلمرو دو حکومت؛ مجموعه ای از دلایل سیاسی، نظامی، فرهنگی و اقتصادی موجب شد تا در چارچوب مناسبات دو طرف عصری مهم در تاریخ روابط ایران و چین شکل بگیرد. چنانکه حتی کاهش تدریجی وابستگی سیاسی ایلخانان به خان بزرگ، آسیبی جدی به تداوم ارتباط آنها در دیگر زمینه ها وارد نکرد. این مناسبات حاصل مجموعه ای از زمینه ها و عوامل مختلف بود و در ضمن عرصه های گوناگونی را در بر می گرفت. در مقاله حاضر کوشش شده است تا این زمینه ها، عوامل و عرصه ها با استناد به منابع و تحقیقات از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرد.