ویژگی های روانسنجی آزمایه رایانه ای شباهت ها برای سنجش سوگیری زود قضاوت کردن بیماران دچار اسکیزوفرنی

نظریه های شناختی اخیر فرض می کنند که هذیان ها در بیماران دچار اسکیزوفرنیا به دلیل سوگیری زود قضاوت کردن به وجود می آید. از این رو هدف پژوهش حاضر ساخت یک آزمایه معتبر و پایا برای اندازه گیری سوگیری زود قضاوت کردن بود.

روش این پژوهش از نوع همبستگی و شامل روش های چندگانه آزمون سازی بود. گروه نمونه شامل 45 بیمار در دسترس دچار اختلال اسکیزوفرنیا بود که از بین حدود 1500بیمار بستری در بیمارستان های رازی و ابن سینای شهر شیراز در یک دوره 6 ماهه انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل دو آزمایه شباهت ها (صفاریان، 1389) و مهره ها (گرتی، 1991) و مقیاس اندازه گیری علائم مثبت و منفی (اندریسن، 1984) بود. آزمایه شباهت ها شامل 17 گروه تصویر است که روی نمایشگر رایانه با سرعت های متفاوتی می-چرخد. در هر کوشش، یک تصویر الگو و سه تصویر مشابه با تصویر الگو ارائه می شود و وظیفه آزمودنی این است که در هر کوشش تصویری را انتخاب کند که با تصویر الگو بیشترین شباهت را داشته باشد. برای بررسی همسانی درونی آزمایه از روش همسانی درونی و برای بررسی روایی همزمان، همبستگی نمره های آزمودنی ها در آزمایه شباهت ها با نمره های آنها در آزمایه ای که قبلا برای سنجش سوگیری زود قضاوت کردن ساخته شده بود (آزمایه مهره ها) محاسبه شد. روایی پیش بین با استفاده از روش رگرسیون خطی در پیش بینی شدت هذیان های بیماران دچار اسکیزوفرنی توسط آزمایه جدید بررسی شد. روایی تشخیصی آزمایه نیز با مقایسه نمره های بیماران با و بدون هذیان بررسی شد.

آزمایه شباهت ها از همسانی درونی، روایی همزمان، روایی پیش بین و روایی تشخیصی مطلوبی برخوردار بود.

به وسیله آزمایه شباهت ها می توان سوگیری زود قضاوت کردن را به نحوی پایا و روا در بیماران دچار اسکیزوفرنیا مورد سنجش قرار داد و از آن در پژوهش های آینده در زمینه بررسی نظریه های مربوط به هذیان و توهم استفاده کرد.