القای آپوپتوز توسط کانتاریدین در پروماستیگوت ها و ماکروفاژهای آلوده به آماستیگوت های لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی

لیشمانیا تک یاخته ایی تاژکدار و عامل لیشمانیوزیس است که مشکل عمده سلامت در بسیاری از کشورها، به خصوص در کشورهای در حال توسعه است. کانتاریدین ترکیبی ترپنوئیدی است که در سوسک های خانواده Meloidae و Oedomeridae وجود دارد و ماده ایی تاول زاست. در سلول های سرطانی، مرگ برنامه ریزی شده را القائ می کند. این مطالعه برای تعیین اثرکانتاریدین در القاء مرگ برنامه ریزی شده سلولی در پروماستیگوت و ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا در سال 1390 با طرح تجربی صورت گرفت.

در این مطالعه اثر کانتاریدین با غلظت های 5/0 تا 50 میکروگرم در میلی لیتر، بر پروماستیگوت لیشمانیا ماژور و غلظت های 50 و 20، 5 میکروگرم در میلی لیتر بر ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی پس از گذشت 24، 48 و 72 ساعت، با فلوسایتومتری بررسی شد.

نتایج نشان داد که کانتاریدین با غلظت 5/0 و 50 میکروگرم در میلی لیتر پس از 72 ساعت در پروماستیگوت ها به ترتیب 50/68 درصد کشندگی (به صورت 23/63 درصد مرگ برنامه ریزی شده سلولی، 27/5 درصد مرگ برنامه ریزی شده تاخیری و 0 درصد نکروز) و 29/14 درصد کشندگی (به صورت 12/13 مرگ برنامه ریزی شده، 12/1 درصد مرگ برنامه ریزی شده تاخیری و 05/0 درصد نکروز) می دهد. میزان کشندگی کانتاریدین 5 و 50 میکروگرم در میلی لیتر بر ماکروفاژ آلوده پس از گذشت 48 ساعت به ترتیب 81/61 درصد (به صورت 42/43 درصد مرگ برنامه ریزی شده سلولی، 27/1 درصد مرگ برنامه ریزی شده تاخیری و 11/17 درصد نکروز) و 44/44 درصد (به صورت 05/31 درصد مرگ برنامه ریزی شده سلولی، 08/10 درصد نکروز و 31/3 درصد مرگ برنامه ریزی شده تاخیری) بود. همچنین میزان کشندگی کانتاریدین 5 و 50 میکروگرم در میلی لیتر بر ماکروفاژ غیرآلوده پس از گذشت 48 ساعت به ترتیب 34/49 درصد (به صورت 35/21 درصد مرگ برنامه ریزی شده سلولی، 23/4 درصد مرگ برنامه ریزی شده تاخیری و 76/23 درصد نکروز) و 79/43 درصد (به صورت 90/34 درصد مرگ برنامه ریزی شده سلولی، 27/7 درصد نکروز و 61/1 درصد مرگ برنامه ریزی شده تاخیری) بود.

نتایج به وضوح نشان می دهند که کانتاریدین بسته به غلظت و زمان باعث القای مرگ برنامه ریزی شده سلولی در پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور و ماکروفاژ آلوده به لیشمانیا ماژور می شود.