بررسی تاثیر برخی عوامل محیطی بر میزان فرسایش آبی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز قره آقاج)

هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر برخی از عوامل محیطی بر میزان فرسایش، تعیین مهمترین آنها و شناخت روابط حاکم بین میزان فرسایش در واحد های کاری و عوامل محیطی (خصوصیات خاک، شیب، جهت، ارتفاع، مقاومت سنگ، رخساره و درصد پوشش گیاهی) می باشد به منظور تهیه نقشه واحدهای کاری به روش ژئومرفولوژی ابتدا شیب، جهت، طبقات ارتفاعی، سنگ شناسی و رخساره های ژئومرفولوژی تهیه و از تلفیق آنها نقشه واحدهای کاری تهیه شد. سپس نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک در 10 پلات همراه با تعیین درصد تاج پوشش گیاهی در هر واحدکاری صورت گرفت. اندازه پلات های نمونه برداری با توجه به نوع و پراکنش گونه های گیاهی به روش حداقل سطح تعیین شد. به منظور بررسی خصوصیات خاک منطقه، در هر واحد کاری 5 پروفیل حفر گردیده و از عمق 50-0 سانتی متری نمونه برداری صورت گرفت سپس ویژگی هایی خاک شناسی شامل بافت، درصد آهک، درصد ماده آلی، درصد سنگ سنگریزه، اسیدیته و هدایت اکتریکی اندازه گیری شد. میزان فرسایش آبی در هر واحد کاری به روش E.P.M تعیین گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آنالیز مولفه های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که از میان عوامل محیطی مورد بررسی به ترتیب پوشش، شیب، مقاومت سنگ، جهت و ماده آلی به عنوان مولفه اصلی اول 35/54 درصد و سیلت و رس به عنوان مولفه اصلی دوم 96/26 درصد و در مجموع از میان عوامل مورد بررسی 31/81 درصد از میزان تغییرات فرسایش در حوزه آبخیز قره آقاج را توجیه می کنند.