بررسی اثر شیب بر شدت فرسایش آبی مطالعه موردی: حوزه آبخیز لتیان

فرسایش، به علت اثرات فراوان اقتصادی و زیست محیطی همواره دغدغه بزرگی برای کشاورزان، مهندسان و سیاست گذاران منابع طبیعی در سال های اخیر به شمار میاید. بنابراین برای مبارزه و به تبع آن موفقیت در مهار فرسایش خاک ضرورت دارد اقدام به شناخت و آگاهی از عوامل موثر بر فرسایش، دامنه و شدت تاثیر آنها و بالاخره الویت بندی مناطق از نظر شدت فرسایش و تولید رسوب شود اما این کار به دلیل پیچیدگی فرسایش، تعدد شاخص ها و معیار های دخیل در آن و همچنین عدم کارایی مدل های وارداتی که اکنون در کشور استفاده می گردد، کار بسیار دشوار، پیچیده، وقت گیر و هزینه بری است. بدین ترتیب ارائه نشانگری که بتواند با سرعت و دقت بالا مناطق مختلف را از نظر خطر فرسایش زون بندی کند بسیار با اهمیت می باشد. شیب یکی از شاخص های مهم در فرسایش است که می توان از آن برای طبقه بندی خطر فرسایش با دقت و سرعت بالایی استفاده کرد. در تحقیق اخیر سعی شده است رابطه شدت فرسایش و رخساره های فرسایشی با درصد شیب در حوزه آبخیز سد لتیان بدست آید. به عبارت دیگر طبقات مختلف شیب از نظر خطر فرسایش مورد بررسی قرار گرفتند تا پر خطر ترین شیب ها از نظر فرسایش مشخص گردد. برای تسهیل کار از GIS و آزمون آماری مربع کای برای نتیجه گیری های نهایی استفاده شد. نتیجه حاصل شد مبین این است که شیب های بین 20 تا 40 درصد با احتمال 99 درصد دارای حداکثر شدت فرسایش در منطقه می باشند. این شیب ها بیشترین تاثیر را در امر فرسایش دارا می باشند. در شیب های کمتر کم بودن شیب باعث کم شدن فرسایش و در شیب های بالاتر وجود توده های سنگی و عدم وجود خاک از عوامل اصلی کم شدن فرسایش به شمار می روند. به این ترتیب مشخص گردید با بالا رفتن شیب ابتدا میزان فرسایش افزایش و سپس کاهش می یابد. همچنین رابطه بین شیب، اوزان نسبت داده شده به طبقات مختلف آن با شدت فرسایش به روش کمی ژئومرفولوژی، دبی رسوب ویژه، رخساره های فرسایش در سطح 01/0 دارای رابطه معنی دار می باشد. بنابراین از آن می توان در طبقه بندی اجمالی و انتزاعی خطر فرسایش در مناطق بدون آمار البرز جنوبی استفاده کرد.