جذب و نگهداشت منگنز، آهن، روی و مس در چند خاک غیر اسیدی و اسیدی

واکنش فلزات سنگین با خاک در تعیین سرنوشت آن ها در محیط دارای اهمیت می باشد. برای بررسی مقادیر جذب و واجذبی عناصر غذایی کم مصرف شامل منگنز، آهن، روی و مس چهار خاک غیراسیدی و چهار خاک اسیدی به ترتیب از استان های آذربایجان غربی و گیلان نمونه برداری شدند. هم دماهای جذب عناصر تعیین و پارامترهای جذب عناصر یاد شده به دو مدل فروندلیچ و لانگمویر برازش داده شدند. نتایج نشان داد که معادله فروندلیچ (88/0>2R) در مقایسه با معادله لانگمویر (90/0-28/0=2R) به خوبی برای توصیف خصوصیات جذب در خاک اسیدی و غیراسیدی برای عناصر کم مصرف به داده های جذب برازش یافت. مقادیر پارامترهای معادله های جذب برای همه عناصر در خاک های غیراسیدی نسبت به خاک های اسیدی بیش تر بود، که بیانگر ظرفیت جذب بالای عناصر در خاک های غیراسیدی می باشد. رفتار جذب فلزات مورد مطالعه در خاک ها متفاوت بود، در خاک های غیراسیدی و اسیدی بیش ترین ظرفیت جذب مربوط به آهن و کم ترین ظرفیت جذب در خاک های اسیدی برای روی و در خاک های غیراسیدی برای منگنز مشاهده شد. متوسط درصد نامتحرک سازی فلزات مورد مطالعه در خاک های اسیدی در مورد عناصر منگنز، آهن، روی و مس به ترتیب 2/13، 6/11، 7/11 و 6/6 درصد نسبت به خاک های غیراسیدی کم تر بود. درصد نامتحرک سازی هر کدام از فلزات در خاک های مختلف متفاوت بود، برای آهن و منگنز کم ترین درصد نامتحرک سازی در خاک 5 (4/6=pH) و بیش ترین درصد نامتحرک سازی آهن و منگنز به ترتیب در خاک های 3 (9/7=pH) و 4 (5/7=pH) مشاهده شد. در مورد مس و روی کم ترین درصد نامتحرک سازی در خاک 8 (5/6=pH) و بیش ترین درصد نامتحرک سازی به ترتیب در خاک های 4 (5/7=pH) و 1 (8/7=pH) مشاهده شد. چنین استنباط می شود که ظرفیت بالای جذب عناصر در خاک های مطالعه شده به ویژه در خاک های آهکی از نقطه نظر اکولوژیکی می تواند در کاهش سمیت آن ها موثر باشد.