بررسی و تحلیل توضیح های معلمان دوره ابتدایی1

هدف پژوهش حاضر گردآوری و تحلیل توضیح های شفاهی معلمان دوره ابتدایی مدارس سماء منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی بود. تدریس کلاس های 32 نفر معلم (20 زن و 12 مرد) چهار پایه تحصیلی (دوم، سوم، چهارم و پنجم) در پنج شهر، در درس های فارسی، ریاضی و علوم هرکدام به مدت 10 جلسه با استفاده از MP3 Player مورد ثبت و ضبط قرار گرفت. اطلاعات گردآوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی وآزمون مجذور خی تجزیه و تحلیل شدند. یافته های حاصل از تحلیل تدریس 960 جلسه کلاس درس و 11617توضیح مطرح شده با استفاده از پرسش نامه معکوس و مقیاس درجه بندی نشان داد که: بین دلایل ارائه توضیح ها و پایه تدریس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد، همچنین ارتباط بین دلایل ارائه توضیح ها و نوع درس ها نیز و بین رویکردهای توضیح دادن و پایه تدریس معلمان معنادار بود. معلمان ترجیح می دهند توضیحات خود را به آموزش مفاهیم، آموزش هدف ها و مقصدها، آموزش پیامدها، آموزش علت و معلول و آموزش فرایندها و شیوه ها اختصاص دهند. معلمان با افزایش پایه تدریس، رویکردهای نوین و پیچیده تری را برای توضیح دادن بکار می گیرند. نقاط ضعف معلمان در استفاده از توضیح دادن عبارت بودند از: واضح بودن مقدمه، مناسب بودن ساختار جمله ها، کافی بودن مثال های عینی، مناسب بودن مکث ها، ارائه سرنخ های کلامی مستقیم، بکارگیری مناسب مواد و رسانه آموزشی، روشن بودن الگوی توضیح، خلاصه کردن تدریجی مطلب، تغییر سرعت بیان یا سطح مطلب و بررسی مشارکت دانش آموزان در بحث. بین دلایل ارائه توضیح ها و پایه تدریس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد. ارتباط بین دلایل ارائه توضیح ها و نوع درس ها نیز معنادار بوده است. بین رویکردهای توضیح دادن و پایه تدریس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد. با توجه به اهمیت توضیح دادن، این مقوله بایستی در واحدهای درسی و دوره های آموزشی بدو خدمت و حین خدمت معلمان بیشتر مورد توجه قرار گیرد.