بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و میکروسکوپی الکترونی خاک های شور و سدیمی در استان گلستان

استان گلستان در نواحی شمالی دارای سطح وسیعی از خاک های شور و سدیمی می باشد که به دلیل نزدیک بودن سفره آب زیرزمینی و بالا بودن تبخیر و تعرق ایجاد شده اند. این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات مینرالوژیکی و فیزیکوشیمیایی خاک های شور و سدیمی، جهت تعیین تجمع نمک ها و منشا آنها انجام شد. برای این منظور 4 پروفیل در شمال حوضه گرگانرود و جنوب حوضه اترک براساس نقشه ها و مطالعات موجود در شمال و جنوب گرگانرود انتخاب و نمونه برداری شدند. این پروفیل ها از نظر فاصله با دریای خزر متفاوت بودند. پروفیل های 1 و 2، در فاصله ای نزدیک با دریای خزر قرار داشتند و در مورد پروفیل های 3 و 4 این فاصله افزایش می یافت. کلیه آزمایش های رایج فیزیکوشیمیایی بر روی افق های خاک ها انجام گرفت و خاک ها بر اساس سیستم های Soil Taxonomy و WRB طبقه بندی شدند. پروفیل های 1 و 3 براساس سیستم Soil Taxonomy دارای طبقه بندی Aquisalids و پروفیل 4 و 2 Haplosalids و Cambids بودند. براساس سیستم WRB، تمام پروفیل ها به جز پروفیل 2 که در رده Cambisolsطبقه بندی شد، در رده Solonchak طبقه بندی شدند. برای تشخیص نوع نمک ها ابتدا از نمونه پودری آنها آزمایش کانی شناسی و سپس SEM/EDS انجام شد. برای بررسی منشا این نمک ها نیز از نمودار گیپس استفاده شد. نمک هایی که با آزمایش های XRD تشخیص داده شدند، شامل گچ، کلریدسدیم، هگزاهیدریت، اپسومیت و میرابیلیت بودند. گچ در پروفیل ها در سطح و عمق به شکل عدسی شکل دیده شد. هالیت نیز در پروفیل ها هم در سطح و هم در عمق وجود داشته و اپسومیت در پروفیل 1 در سطح و در پروفیل 3 در اعماق دیده شده و میرابیلیت فقط در پروفیل اول و در افق سطحی یافت شد. منشا این نمک ها در این مناطق براساس نتایج به دست آمده از تجزیه کاتیونی و آنیونی آب زیرزمینی و سطحی موجود در این مناطق و با استفاده از مدل گیپس تبخیری تشخیص داده شد.