ویژگی های بنیادین شکوفایی تمدن اسلامی

تمدن اسلامی با تشکیل حکومت نبوی فرآیند شکل گیری و توسعه خویش را آغاز کرد. اما آنچه که موجب شد طی بیش از ده قرن به یکی از مهم ترین تمدن های تاریخ بشری مبدل شود، چند ویژگی بنیادی بود که دو مورد اصلی و محوری آن در این مقاله مورد توجه بوده اند: ترکیبی یا تلفیقی بودن و وحدت فرهنگی تمدن اسلامی در تمام دوره ها.
این دو ویژگی ضامن توسعه و پویایی و تداوم خلاقه تمدن اسلامی بوده است که تا دوره مدرن نیز وجود داشته و با ورود مدرنیته متوقف شده است. ترکیبی بودن سبب می شد که تمدن اسلامی ذیل جهان بینی توحیدی، سنت های پیشااسلامی سرزمین های فتح شده را در خود ادغام کند و وحدت فرهنگی نیز سبب می شد چرخه دائمی از روابط درون تمدنی که منجر به نقل و انتقالات فرهنگ و هنر و علوم می شده، شکل بگیرد. در این مقاله این دو خصیصه با تاکید بر دو عرصه هنر اسلامی و علوم اسلامی مورد بحث قرار گرفته اند.