عقل و دین در حوزه روشن نگری و بررسی نقدهای هگل و هامان بر آن

در دوره روشن نگری که به تعبیری، ثمره تجدد متقدم است، نگاه تازه ای به انسان، عالم و حقیقت پیدا می شود که گرچه با روحیات و وجنات حاکم بر این دوره از تاریخ غرب موافق نباشند، بسیاری از مولفه های تعلیمی آن از مقومات فرهنگ و شئون زیست انسان مدرن در عصر حاضر است. انبوهی از اصطلاحات و مضامین فلسفی که در آثار نویسندگان و محققان فلسفه دین و تاریخ و هنر و اخلاق به کار می رود، ریشه در همین نگاه تازه دارد. در این مختصر، به پاره ای از بارزه های عام این دوره اشاره کرده، از نگاه روشن اندیشان به عقل و دین سخن گفته است و در ادامه به بررسی نقدهای هگل و هامان از دو جنبه کاملا متفاوت_ یکی، متکی بر عقل و دیگری، ضد عقل_ روی کرده ایم. هدفی که در اینجا دنبال می شود، ترسیم ابتنای سکولاریسم بر راسیونالیسم و در نهایت، نیهیلیسم است. از نظر نگارنده، این همه، مبتنی بر اندیشه ایماننت غربی است که در قالب متافیزیک، ظهور یافته است.