جستاری در تحولات عوامل مهاجرت روستایی در ایران (مطالعه‎ی موردی: شهرستان بندر انزلی)

مهاجرت‎های روستایی در پرتو طیف وسیعی از عوامل و زمینه های مختلف اجتماعی و اقتصادی انجام می‎گیرد. پیش از این، گروهی از روستاییانی که از موقعیت مطلوب‎تر اقتصادی و اجتماعی برخوردار بوده‎اند، دلیلی برای ترک روستا احساس نمی‎کردند و آن را محل مناسبی برای خود و خانواده‎شان می‎دانستند. این پژوهش قصد دارد تا با استفاده از مطالعات میدانی، تغییرات احتمالی به‎وجود آمده در جریانات اخیر مهاجرت روستایی را مورد کنکاش قرار دهد. بدین منظور از مجموعه روستاهای شهرستان بندرانزلی، تعدادی روستا به‎عنوان نمونه انتخاب شدند و پس از پر کردن پرسش‎نامه‎، مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم‎افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‎اند. یافته های پژوهش، ضمن تایید آثار عوامل اجتماعی و اقتصادی در بروز مهاجرت‎های روستایی، حاکی از دگرگون شدن روابط حاکم بر آنها طی دو دهه‎ی اخیر بوده و نشان می‎دهد که عواملی که زمانی ماندگاری روستایی را در روستا تضمین می‎کردند، در نسل جدید، خود به عاملی مهم برای ترک روستاها بدل شده که در کنار عوامل پیشین، تاثیری دو چندان در ناپایداری جامعه‎ی روستایی در ارتباط با مهاجرت خواهد گذاشت. درنتیجه، مجموعه شرایط حاکم بر روستاها به ایجاد روندی جدید از جریانات مهاجرتی در آنها انجامیده است که می‎توان از آن با عنوان «مهاجرت مضاعف»یاد کرد.