نقش ایرانیان در فتح ایران به دست اعراب از آغاز تا پایان سده نخست هجری قمری (گروه ها، انگیزه ها و انواع همکاری)

درباره ی چگونگی فتح ایران به دست اعراب مسلمان و سقوط شاهنشاهی ساسانی، نظریه های متفاوتی مطرح شده است. این که اعراب چرا و چگونه توانستند شاهنشاهی عظیم ساسانی را ساقط کنند و در مدت تقریبا یک سده بر سرتاسر ایران آن روزگار تسلط یابند، موضوعی اساسی است؛ اما این که ایرانیان خود در جریان فتح ایران چه نقشی و چه همکاری-هایی با فاتحان داشتند، مسئله ی پژوهش حاضر است. ایرانیان با انگیزه هایی همچون حفظ جان و مال و موقعیت، ترس و جبر شرایط و مسائل دیگری از این گونه، به همکاری با اعراب پرداختند. همکاری ایرانیان با اعراب را می توان شامل خبرگیری، خبررسانی، پذیرایی، همکاری نظامی و... دانست. دوره ی زمانی مورد بحث در این پژوهش، از ابتدای فتوحات در زمان خلافت ابوبکر آغاز می شود و تا مرگ یزدگرد سوم و پس از آن تا پایان سده ی نخست هجری قمری ادامه می یابد.