ارزیابی مقاومت به سرمای رشد ساقه چه در برخی از ارقام برنج در مرحله جوانه زنی

در تحقیق حاضر تاثیر سرما روی رشد ساقه چه در 18 ژنوتیپ برنج در قالب دو آزمایش جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش اول به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش، دو فاکتور شامل ژنوتیپ در 18 سطح و درجه حرارت در پنج سطح دمایی (9، 13، 17، 21 وC ° 25) بود. در دمای C ° 9، بذور ژنوتیپ ها جوانه نزدند. پس از پایان اعمال هر تیمار دمایی، طول ساقه چه در گیاهچه ها اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر دما، ژنوتیپ و اثرمتقابل دو فاکتور بر طول ساقه چه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. اعمال تنش سرما موجب کاهش طول ساقه چه در ارقام مورد مطالعه شد. دو رقم تایچونگ و صدری بیشترین میزان طول ساقه چه را در سه درجه حرارت 13، 17 و C ° 21 نشان دادند. درصد کاهش طول ساقه چه از مقایسه طول ساقه چه تحت تاثیر دو تیمار دمایی 13 و C° 25 محاسبه شد. میزان کاهش طول ساقه چه در ارقام هاشمی، گرده و نعمت کمتر از 10 درصد بود که نشان می دهد این ارقام جزء ارقام مقاوم به سرما بودند. آزمایش دوم به صورت طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش، بذور ابتدا به مدت 72 ساعت در دمای C° 25 قرار داده شدند و سپس به مدت 96 ساعت دما روی C° 10 تنظیم شد. دما مجددا به C° 25 افزایش داده شد و به مدت 72 ساعت تیمار دماییC° 25 روی گیاهچه ها اعمال گردید. طول ساقه چه ها در دو مرحله شامل پس از اعمال دمای C° 10 به مدت 96 ساعت (طول 1) و اعمال دمای C° 25 به مدت 72 ساعت (طول 2) اندازه گیری شد. اختلاف طول ساقه چه در دو مرحله محاسبه و تحت عنوان رشد مجدد ساقه چه نامیده شد. تجزیه واریانس نشان داد که اثر ژنوتیپ بر رشد مجدد ساقه چه معنی دار بود. بر اساس دو صفت کاهش طول ساقه چه و رشد مجدد ساقه چه، رقم گرده به عنوان رقم خیلی مقاوم تشخیص داده شد.