بررسی ارتباط اختلالات خواب و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر اصفهان

خواب ناکافی، کیفیت بد خواب و خواب آلودگی از مشکلات شایع مرتبط با یادگیری، حافظه و عملکرد تحصیلی در کودکان و نوجوانان است. با توجه به این که تاکنون در کشور ما مطالعه ای جهت بررسی ارتباط اختلالات خواب با عملکرد تحصیلی در نوجوانان مقطع راهنمایی انجام نشده است، جهت بررسی این ارتباط یک نمونه از دانش آموزان مقطع راهنمایی و والدین آن ها را در شهر اصفهان مورد مطالعه قرار دادیم.
مطالعه ی ما از نوع مقطعی بود. در این مطالعه 1100 دانش آموز مقطع راهنمایی شهر اصفهان با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایچند مرحله ای انتخاب شدند. اطلاعات از طریق پرسشنامه ی والد و خود گزارش دهی که روایی و پایایی آن در یک مطالعه ی آزمایشی ثابت شد (ضریب آلفای کرونباخ = 87/0). عملکرد تحصیلی از طریق نمرات ترم آخر تحصیلی دانش آموزان با استعلام از مدارس ارزیابی شد. نمرات بیشتر یا مساوی 17 به عنوان عملکرد تحصیلی عالی، نمرات 17-15 به عنوان عملکرد تحصیلی متوسط و نمرات کمتر از 15 به عنوان عملکرد تحصیلی ضعیف در نظر گرفته شد. برای تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS نسخه ی 20 و برای تحلیل آماری از آزمون های 2χ، Student-t و One-way ANOVA استفاده گردید.
565 نفر از افراد مورد بررسی دختر (4/51 درصد) و 535 نفر پسر (6/48 درصد) بودند. میانگین سنی آنان 09/1 ± 26/13 سال بود. 3/42 درصد افراد مورد پژوهش عملکرد تحصیلی عالی، 1/30 درصد عملکرد تحصیلی متوسط و 6/27 درصد عملکرد تحصیلی ضعیف داشتند. عملکرد تحصیلی به طور قابل توجهی با سن و جنس دانش آموزان، شغل و تحصیلات پدر و مادر آن ها ارتباط داشت. به علاوه بیدار شدن قبل از ساعت 6 صبح، دوره ی نهفتگی خواب بیشتر از 30 دقیقه و خواب منقطع شبانه باعث تضعیف عملکرد تحصیلی شد.
نتایج این مطالعه نشان داد که اختلالات خواب بر عملکرد تحصیلی نوجوانان به صورت منفی تاثیر می گذارد. با توجه به این یافته ها انجام اصلاحات و اتخاذ تدابیر مناسب در راستای کاهش پیامدهای سوء ناشی از اختلالات خواب ضروری به نظر می رسد.