وضعیت اضطراب - افسردگی و احساس خوب بودن روانی در سالمندان شهری منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درتهران

این مطالعه به بررسی مولفه های سلامت روان (اضطراب و افسردگی و احساس روانی خوب بودن) در گروه های مختلف سنی سالمندان ساکن شهر تهران می پردازد. دست آورد هاای این مطالعه می تواند با تعیین میزان اختلالات روانی در تبیین اولویت های مراقبتی در گروه های سنی سالمندان به سیاست گذاری های بهداشتی مورد نیاز آنان کمک کند.
این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی می باشد که به روش تصادفی در سال 1389 بر روی 402 سالمند 60 ساله و بالاتر، ساکن شهر تهران در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد. پرسشنامه ها به روش مصاحبه چهره به چهره و در چند مورد خاص با مصاحبه تلفنی تکمیل گردید. ابزارهای جمع آوری داده ها پرسشنامه در سه قسمت اطلاعات دموگرافیک، تست ابزار سنجش اختلالات اضطراب و افسردگی (Kessler-K6) و پرسشنامه تست احساس خوب بودن روانی Yeild بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 15 و نیز نرم افزار Stata و آزمون های آماری t-test، one-way ANOVA و مدل رگرسیون رتبه ای چند متغیره (ordered regression polytomos) استفاده شد.
نتایج نشان داد که در 4 هفته گذشته 9/10 در صد سالمندان همیشه یا اکثر اوقات اختلالات اضطراب و افسردگی شدیدی داشتند و حدود نیمی از سالمندان در سطح متوسطی از نظر اختلالات اضطراب و افسردگی قرار داشتند (%5/46). از سن 60 تا سن 79 سالگی با افزایش سن سالمند، میزان اختلالات اضطراب و افسردگی نیز افزایش یافت. در حالی که از سن 80 سال به بالا این میزان روند نزولی داشت. به جز گروه سنی اول «69-60 سال«در سایر سنین میزان اختلالات اضطراب و افسردگی زنان بیشتر از مردان بود. در بررسی احساس خوب بودن روانی، احساس کسالت، اظهار تنهایی و احساس افسردگی به ترتیب شایع ترین شکایات سالمندان بود. کمتر از نیمی از سالمندان (1/43%) در سطح متوسط از نظر احساس روانی خوب بودن، قرار داشتندو حدود 17% در سطح بد و نامناسب بودند. نتایج آنالیز رگرسیون نشان داد که متغیر های جنس(012/0= p)و وضعیت مسکن (004/0P =) و بازنشستگی همراه با مستمری (048/0 P =) بطور معنی داری بعنوان متغیرهای تاثیرگذار بر اختلالات اضطراب و افسردگی سالمندان مورد مطالعه بودند. تنها متغیر سطح درآمد سالمندان بر میزان احساس خوب بودن روانی تاثیر معنی داری داشت. درمقایسه شاخص های اختلالات اضطراب و افسردگی و احساس خوب بودن روانی تفاوت معنی داری بین سالمندان دو گروه سنی 64-60 و 69-65 ساله به دست نیامد. کلیه اختلالات و یا بیماری های مزمن مورد بررسی بر میزان اختلالات اضطراب و افسردگی سالمندان تاثیر گذار بودند؛ در حالیکه تنها بیماری های عضلانی و اسکلتی و درد و خستگی با احساس خوب بودن روانی ارتباط معنی داری داشتند.
مهم ترین عوامل موثر بر مشکلات روحی و روانی سالمندان به سطح در آمد آن ها ارتباط دارد. به عبارتی زنان و سالمندان فاقد مسکن که هنوز در خانه های استیجاری سکونت دارند و سالمندانی که درآمد خود را مکفی نمی دانند، افراد کم سواد، بدون درآمد و سالمندانی که تنها زندگی می کنند استرس، مشکلات روحی، اضطراب و افسردگی بیشتری دارند و احساس خوب روانی در آن ها کمتر است.