تحلیل سینوپتیکی - دینامیکی توفان های تندری در جنوب غرب کشور

به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی- دینامیکی که در جنوب غرب کشور موجب ایجاد توفان های رعد وبرق می گردد، داده های مربوط به 16 ایستگاه سینوپتیک جنوب غرب ایران در دوره آماری 10 ساله (1996-2005) استخراج گردید که با برازش با داده های بارندگی، شش نمونه از نوع توفان های شدید شناسایی گردید. با مطالعه روی سامانه های استخراج شده، دو نوع الگوی کلی برای ایجاد توفان های رعدوبرق همراه با بارش شدید تشخیص داده شد. الگوی نوع اول از الگوی سامانه های ادغامی پیروی می کند، به طوری که قرارگیری یک پشته از شمال غرب آفریقا تا اسکاندیناوی موجب ریزش هوای سرد بر روی دریای مدیترانه وعمیق شدن ناوه دریای مدیترانه می گردد که باعث تقویت مرکز کم ارتفاع شرق مدیترانه می گردد. ریزش مداوم هوای سرد به داخل این مرکز چرخندی ضمن افزایش شیو فشار در منطقه شرق مدیترانه امکان نفوذ ناوه تراز 500 هکتوپاسکال را تا قسمت های میانی دریای سرخ میسر ساخته است. افزایش شیو حرارتی بر روی شمال آفریقا و دریای سرخ، موجب تقویت سامانه سودانی شده و ضمن حرکت رو به شمال این سامانه، با کم فشار مدیترانه ای ادغام شده و موجب ایجاد ناپایداری بر روی غرب و جنوب غرب ایران گردیده است. الگوی نوع دوم از نوع الگوی کم فشار سودان می باشد. کم فشار اسکاندیناوی هوای سرد عرض های جنب قطبی را به عرض های پایین تر ریزش می نماید واچرخند آزور که بر روی شمال آفریقا بسته شده با گردش واچرخندی هوای سرد را بر روی شمال آفریقا منتقل می کند و موجب تشدید ناپایداری و تقویت سامانه سودانی و ایجاد خط جبهه می گردد. دسترسی به هوای گرم و مرطوب لازمه توفان های رعد و برق می باشد که با توجه به نزدیکی به دریاهای گرم جنوبی این رطوبت به منطقه مورد مطالعه تزریق می گردد.